Otwarte zasoby to treści publikowane przez autorów na otwartych licencjach (np. Creative Commons) lub treści, które nie są objęte ochroną prawnoautorską i należą do tzw. domeny publicznej. Coraz więcej użytkowników świadomie korzysta z legalnych treści i szuka darmowych publikacji, które wolno swobodnie i zgodnie z prawem kopiować, remiksować czy prezentować publicznie.

Jak znaleźć w sieci otwarte zasoby

Istnieje kilka wygodnych wyszukiwarek które umożliwiają przeglądanie wyłącznie utworów udostępnionych na licencjach Creative Commons. Najbardziej popularną znajdziemy pod adresem http://search.creativecommons.org/. Możemy tu przeszukiwać zasoby popularnych repozytoriów, uwzględniając pożądane przez nas prawa użytkowników, np. Zgodę na komercyjne wykorzystanie utworu czy tworzenie utworów zależnych.

Alternatywą jest również anglojęzyczny projekt Let’s CC dostępny na stroniehttp://eng.letscc.net.

Wyszukiwanie po warunkach licencji umożliwia również Google w opcjach zaawansowanych.

Od niedawna działa też niewielki, ale bardzo praktyczny serwis Otwarte Zasoby, który prezentuje ważne zbiory treści udostępnianych w sposób otwarty. Można je przeglądać po kategoriach tematycznych albo po rodzajach licencji CC.

 

 

 

 

 

Przykładowe otwarte zasoby w wybranych kategoriach:

Muzyka popularna

Jamendo to serwis publikujący muzykę na licencjach Creative Commons oraz Free Art License. Działa od 2005 roku i w swej kolekcji ma ponad 350 000 darmowych utworów we wszelkich możliwych gatunkach. Wyszukiwarka muzyki na stronie Jamendo umożliwia np. wyszukiwanie takich utworów, których autorzy zezwalają na komercyjne wykorzystanie ich muzyki – pozwala to na uniknięcie opłat pobieranych przez organizacje zbiorowego zarządzania prawami. Często korzystają z tego właściciele lokali gastronomicznych czy taksówkarze.

Muzyka poważna

Musopen. Celem serwisu jest udostępnianie i promocja muzyki poprzez produkcję otwartych nagrań muzycznych, zapisów nutowych i materiałów edukacyjnych. Projekt rozpoczął się od społecznościowej kampanii zbierania funduszy na wynajęcie orkiestry do nagrania kilkunastu utworów klasycznych, które choć same w sobie były już dostępne w domenie publicznej, to żadne z dostępnych na rynku wykonań już nie. Dzięki ogromnemu sukcesowi dziś Musopen daje dostęp do nowych i archiwalnych nagrań utworów kilkuset kompozytorów oraz tysięcy zapisów nutowych.

Fotografia

Serwisu Flickr.com nie trzeba specjalnie przedstawiać. To największy (ponad 800 milionów zdjęć) zasób fotografii, w którym zamieszczono blisko 200 milionów zdjęć na licencjach Creative Commons. Flickr pozwala wygodnie przeszukiwać swoje zasoby po licencjach. Można to zrobić na stronie flickr.com/creativecommons lub w opcjach wyszukiwania zaawansowanego.

Edukacja

Edukacja Medialna prezentuje około 100 scenariuszy zajęć dla szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, ćwiczenia i materiały do prowadzenia zajęć w szkołach, domach kultury i bibliotekach z zakresu edukacji medialnej. Serwis zawiera i jest oparty o katalog kompetencji opracowany w ramach projektu Cyfrowa PrzyszłośćFundacji Nowoczesna Polska.

Wideo

RSA Animate to twórcy kilku najważniejszych i najbardziej popularnych wśród edukatorów na całym świecie wideo w ostatnich latach. Projekt polega na tworzeniu animacji – skróconych do parunastu minut wykładów pisarzy, filozofów czy naukowców, opatrzonych błyskotliwym tekstem. Akcja pomaga upowszechniać w sieci ważne i rewolucyjne idee, wcześniej dostępne wyłącznie na zamkniętych wykładach lub w opasłych tomach książek.

Multimedia

Wikimedia Common to siostrzany projekt popularnej encyklopedii. Wszystkie ilustracje i multimedia wykorzystywane w Wikipedii znajdują się w serwisie gromadzącym otwarte multimedia – Wikimedia Commons. Znajdziemy tu znacznie więcej grafik i zdjęć niż te służące ilustrowaniu artykułów. Serwis oferuje wygodną kategoryzację i wyszukiwanie oraz kilka atrakcyjnych kolekcji jak np. grafiki wysokiej jakości, czy wartościowe grafiki.

Wikimedia Commons udostępnia obecnie ponad 13 milionów różnego rodzaju multimediów.

 Narzędzia cyfrowe

dotProject to serwis społecznościowy poświęcony metodom zarządzania projektami. Poza możliwością nawiązania kontaktów i forum do dyskusji z innymi użytkownikami oferuje on również opisy metod, gier i pomocy technicznych służących zarządzaniu projektami, wspierających procesy decyzyjne i pracę zespołową. Portal skupia się na pracy przy wykorzystaniu otwartych narzędzi takich jak dotProject, Web2Project, OpenProject, vTigerCRM, Open Atrium.

Jak korzystać z otwartych zasobów?

Otwarte zasoby udostępniane są przez autorów, którzy świadomie dzielą się z nami częścią swoich praw. Warto uszanować ich gest i korzystać z nich przestrzegając jasno określonych zasad. Przede wszystkim należy pamiętać o uznaniu autorstwa, które obowiązuje zawsze, bez względu na rodzaj wybranej licencji. Uznanie autorstwa w praktyce polega na zacytowaniu nazwiska bądź pseudonimu autora utworu. Dobrą praktyką jest również podawanie źródła (bądź linku), z którego dany utwór zaczerpnęliśmy. Licencje Creative Commons nakładają na uczestników również wymóg podania licencji utworu, w przypadku dzieł publikowanych na tzw. licencjach wirusowych – również wymóg opublikowania utworu pochodnego (remiksu) na tej samej licencji CC BY-SA.

Katarzyna Sawko, Centrum Cyfrowe

Wykorzystano fragmenty opisów zasobów z www.otwartezasoby.pl, CC BY-SA