Strona główna/Piłkarskie rozgrywki o język ukraiński

Piłkarskie rozgrywki o język ukraiński

Każda okazja jest dobra, aby wykorzystać ją dla promocji własnego kraju, jego języka i kultury, a już szczególnie ta, która pozytywnie się kojarzy. Nie trzeba nikogo przekonywać, że organizacja mistrzostw Europy w piłce nożnej w 2012 roku przez Polskę i Ukrainę daje różnorakie możliwości, by to uczynić. EURO 2012 – to przecież nie tylko stadiony, lotniska, drogi i hotele (chociaż głównie o tym bez przerwy się pisze i mówi), to również komunikacja międzyludzka i wszystko, co się z tym wiąże. Podczas mistrzostw tysiące kibiców, gości i ogólnie turystów z Europy i świata wyruszy do Polski i Ukrainy.

W kwietniu 2007 roku, tuż po ogłoszeniu przez UEFA decyzji o tym, że Polska i Ukraina będą organizatorami wielkiego święta futbolu, grupa pracowników Wyższej Szkoły Informatyki, Zarządzania i Administracji w Warszawie bez dłuższego zastanawiania się podjęła decyzję, iż należy skorzystać z tej unikalnej szansy, by – z jednej strony – wypromować organizatorów w całej Europie, z drugiej zaś – pomóc przyszłym gościom porozumiewać się i poruszać w kraju gospodarzy podczas mistrzostw. W ten sposób powstał projekt „Towards Euro 2012 with Polish and Ukrainian Language” (skrócona nazwa EuroLang2012), który uzyskał finansowanie z programu Unii Europejskiej „Lifelong Learning Programme Key Activitie 2: Languages” na okres od 1 stycznia 2008 do 28 lutego 2010.

Projekt EuroLang, jak sama nazwa wskazuje (Euro + Languages), ma na celu przede wszystkim umożliwić kibicom i gościom Euro 2012, oraz wszystkim zainteresowanym zarówno mistrzostwami, jak i krajami je organizującymi naukę dwóch języków: polskiego i ukraińskiego. Wobec tego kluczowym produktem projektu jest kurs języka polskiego i ukraińskiego oparty na metodzie multimedia learning.

Polska i Ukraina w organizacji tych mistrzostw „grają w jednej drużynie”, autorzy projektu wyszli z oczywistego założenia, że powinien obejmować on również język i kulturę ukraińską. Jest to kolejny przyjazny gest ze strony Polaków, którzy niejednokrotnie udowadniali, że wspierają Ukrainę nie tylko deklaracjami, lecz konkretnymi namacalnymi działaniami. Chociaż Ukraina formalnie nie mogła wystąpić jako partner w projekcie, gdyż nie należy do Unii Europejskiej, to jednak jest w nim obecna pośrednio i bezpośrednio – zarówno pod względem materiałów, jak też zaangażowanych w realizację projektu w większym lub mniejszym stopniu osób z Ukrainy. Do współpracy zaproszono również partnerów z innych krajów UE (Belgia, Niemcy, Włochy i Bułgaria).

W ramach projektu EuroLang powstał portal internetowy, który zawiera następujące produkty: „Kurs językowy”, „Guide”, „Audio”, „Glossary” oraz dział „Polska i Ukraina”. Jedną z wielu niewątpliwych zalet jest wielojęzyczność portalu, albowiem językami interfejsu są wszystkie oficjalne języki Unii Europejskiej oraz ukraiński i rosyjski, czyli łącznie 25 języków. Dzięki temu portal daje możliwość swobodnego dostępu wszystkim obywatelom UE.

Język rosyjski nie należy do oficjalnych języków Unii, ani nie jest językiem urzędowym na Ukrainie. Mimo tego został uwzględniony, z uwagi na bardzo dużą ilość posługujących się nim osób, co znacznie zwiększa obszar potencjalnych odbiorców projektu. Szacuje się, że wszystkimi językami interfejsu posługuje się około 700 milionów ludzi. Nawet gdy portal znajdzie swoich użytkowników wśród niewielkiego procentu tej liczby, będzie miał olbrzymią grupę docelową.

Mając na uwadze to, że środowisko piłkarskie jest dość specyficzne, autorzy projektu EuroLang postawili przed sobą zadanie przygotowania ciekawych i oryginalnych materiałów dydaktycznych, które merytorycznie i wizualnie zachęcą do nauki i umożliwią bezstresowe poznawanie podstaw obu języków. Materiał dydaktyczny został bogato zilustrowany – zawiera on bowiem liczne grafiki, animacje oraz pliki audio.

Kurs języka polskiego i ukraińskiego przygotowany został na poziomie A1, a więc daje możliwość opanowania obu języków w stopniu umożliwiającym skuteczne odnalezienie się i radzenie sobie w podstawowych sytuacjach komunikacyjnych. Mimo, iż portal jest skierowany głównie do kibiców piłki nożnej, to jednak z nauki może skorzystać każdy, który chce się nauczyć tych języków, gdyż materiał zawiera głównie słownictwo powszechnie używane, dodatkowo uzupełnione poprzez słownictwo piłkarskie.

Bardzo istotną rzeczą ułatwiającą naukę jest to, że nie tylko strona internetowa projektu, ale też materiały dydaktyczne zostały przetłumaczone na wszystkie języki urzędowe UE oraz język rosyjski i ukraiński.

Kurs składa się z 19 lekcji, z których pierwsza jest nietypowa, gdyż stanowi swoiste wprowadzenie do nauki języka. Pozostałe lekcje natomiast posiadają podobną strukturę, a zawartość przystosowana jest do poznawania w trybie e-learningu: dialogi, ćwiczenia, opis gramatyki, słowniczki do każdej lekcji oraz nagrania.

Poza podstawowym elementem portalu, którym jest kurs językowy, w ramach projektu EuroLang przygotowano następujące działy: „Guide”, „Audio”, „Glossary” oraz dział „Polska i Ukraina”.

Niewątpliwym ułatwieniem dla nauki języka jest dział „Audio”, w którym zebrano wszystkie nagrania z kursu. Każdy użytkownik może pobrać na swój komputer lub inny nośnik nagrania w postaci plików mp3 i dowolną ilość razy odsłuchiwać je.

Kolejnym działem jest dział „Guide” zawierający praktyczne przewodniki-rozmówki, które są swoistym pogotowiem językowym.

Przewodniki zawierają podstawowe zwroty i wyrażenia umieszczone w formacie PDF, które można pobrać, wydrukować i zabrać ze sobą w podróż. To dodatkowo ułatwia radzenie sobie w codziennych sytuacjach komunikacyjnych.

Portal zawiera również „Glosariusz” składający się z 5000 wyrazów w języku polskim i ukraińskim przetłumaczonych na 24 języki. Każdy wyraz w „Glosariuszu” posiada plik dźwiękowy z zarejestrowaną poprawną wymową oraz opatrzony został ilustracją.

Niewątpliwie ważnym elementem projektu jest dział „Polska i Ukraina”, który zawiera krótką informację na temat tych krajów, ich historii, kultur, zwyczajów, ludzi etc. Autorzy starali się w tym produkcje zaprezentować w przystępnej formie specyfikę kulturową Polski i Ukrainy oraz zachęcić do odwiedzenia tych krajów.

Autorzy projektu postawili przed sobą zadanie, aby stworzony przez nich portal nie był martwy, a „żył” zarówno do, podczas jak i po EURO 2012. W tym celu poza stałymi elementami takimi jak „Kurs”, „Przewodniki”, „Audio”, „Glosariusz” oraz informacje o Polsce i Ukrainie, znalazły się tu również elementy zmienne – informacje o przygotowaniach do mistrzostw w obu krajach, informacje o projekcie oraz blogi w językach polskim i ukraińskim. Twórcy projektu mają ambicje uczynić ten portal w dalszej perspektywie narzędziem integrujących społeczność świata futbolowego oraz umożliwić szerszy dialog międzykulturowy. Pozwoli to burzyć bariery pomiędzy wielbicielami piłki nożnej, jak również pokonywać stereotypy na temat krajów-gospodarzy.

Euroszansa

W porównaniu z Ukrainą Polska znajduje się w nieporównywalnie korzystniejszej sytuacji, zarówno pod względem promocji na zewnątrz, jak i z uwagi na sytuację wewnątrz kraju. Jako państwo członkowskie Unii Europejskiej ma olbrzymie możliwości promocji, zachęcania turystów do odwiedzenia kraju, poznawania języka i kultury. Ponadto ma ułatwioną sytuację, jeśli chodzi o finansowanie różnego rodzaju przedsięwzięć – w postaci środków unijnych z wielu dostępnych źródeł. Warto również odnotować wszelaką pomoc udzielaną przez państwo polskie oraz liczne fundacje ośrodkom polonijnym oraz innym poza granicami kraju, w których naucza się języka polskiego. Polska nie jest też podzielona pod względem językowym tak jak Ukraina – nikt tu nie walczy o ustanowienie drugiego języka urzędowego, a informacyjna przestrzeń językowa jest w zasadzie jednolicie polskojęzyczna.

Ukraina ma o wiele trudniejszą i złożoną sytuację pod wszystkimi wymienionymi względami, dlatego m.in. ten projekt niesie za sobą olbrzymie szanse na dotarcie do bardzo szerokiego grona odbiorców i przełamywanie stereotypów na temat Ukrainy. Nie będzie przesadną teza, że sytuacja języka ukraińskiego na Ukrainie w dalszym ciągu jest elementem walki o niepodległość. W ciągu kilku ostatnich miesięcy nowa prorosyjska władza zaczęła gwałtownie promować język rosyjski i powoli eliminować język ukraiński z różnych dziedzin: z testów maturalnych, egzaminów, jako język wykładowy na uczelniach, w urzędach, mediach, w przemyślę filmowym etc. Poprzednia „pomarańczowa” ekipa w zasadzie niewiele robiła dla wspierania i promocji języka ukraińskiego nie tylko za granicą, ale też w kraju (a jeśli już, to nie w takim stopniu, w jakim od niej oczekiwano),  niemniej jednak przynajmniej nie przeszkadzała w tym, by język ukraiński się upowszechniał.

Obecna ekipa rządząca nie jest zainteresowana wspieraniem i promocją języka ukraińskiego poza granicami kraju, nawet wewnątrz niego robi wszystko, by stał się on marginalny, podobnie jak na Białorusi język białoruski. Między innymi dlatego takie projekty jak EuroLang są niezwykle ważne, by wspierać i promować język ukraiński za granicą i na Ukrainie. Być może dzięki temu, że obcokrajowcy zainteresują się tym językiem, część Ukraińców uświadomi sobie jego rolę odgrywa w kształtowaniu tożsamości.

Nadia Tkaczyk

Kultura Enter
2010/06 nr 22/23