Redakcja Kultury Enter dziękuje za możliwość publikacji raportu pt. Z Polski do Niemiec. Nowe trendy ukraińskiej migracji uchodźczej – badania sondażowego, przeprowadzonego przez Platformę Migracyjną EWL, Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego i Fundację „EWL” na zlecenie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów RP.

Badanie sondażowe z obywatelami Ukrainy, którzy po 24 lutego 2022 roku przyjechali do Polski, a następnie przeprowadzili się do Niemiec, zostało przeprowadzone w dniach 4–21 sierpnia 2023 roku za pomocą wywiadów online CAWI.

Wywiady zostały przeprowadzone w języku ukraińskim na próbie liczącej łącznie N=400 dorosłych (18+) obywateli Ukrainy, którzy w momencie przeprowadzenia sondażu znajdowali się na terenie Niemiec. Badanie zostało przeprowadzone za pomocą panelu (bazy kontaktowej) uchodźców z Ukrainy i miało charakter celowy (celowy dobór próby).

Jan Malicki, Dyrektor Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego: „Po 24 lutego Polska stała się krajem pierwszego wyboru dla uciekających przed wojną uchodźców z Ukrainy. Wybór ten uwarunkowany był przede wszystkim bliskością geograficzną, kulturową oraz językową, które bez wątpienia sprzyjały nawiązywaniu relacji na polskiej ziemi. Dzięki uproszczonej procedurze dostępu do polskiego rynku pracy, przyjętej już w pierwszych tygodniach po rosyjskiej inwazji, zdołaliśmy umożliwić podjęcie zatrudnienia kilkuset tysiącom ukraińskich uchodźców.

Okazało się jednak, że to nie wystarczyło, aby zatrzymać przybyszów w naszym kraju. W połowie ubiegłego roku zauważone zostało nieznane wcześniej zjawisko – uchodźcy zaczęli opuszczać Polskę, udając się dalej do Europy Zachodniej, zwłaszcza do Niemiec. W świetle tych zdarzeń zrodziło się interesujące i skłaniające do głębszej refleksji pytanie – czy jest to zjawisko tymczasowe, czy też zwiastuje nową tendencję, która będzie trwać, a nawet może się pogłębiać?

Stawia to przed nami konieczność zbadania tego fenomenu. Analiza przyczyn i skutków omawianego zjawiska leży w interesie Polski – nie tylko polskiego państwa, ale też i polskich pracodawców, których mogą dotknąć zmiany na rynku pracy. Raport, który wraz z ekspertami Platformy Migracyjnej EWL polecam dziś Państwa uwadze, jest jednym z pierwszych opracowań, które zwraca szczególną uwagę na nowy szlak migracyjny „Kijów – Warszawa – Berlin”. Warto pochylić się nad tym, jakie czynniki wpłynęły na decyzje uchodźców o przemieszczeniu się między Polską
a Niemcami, a także jakie mogą być skutki, społeczne czy ekonomiczne, takiego przepływu uchodźców.

Mam głęboką nadzieję, że wyniki badania będą miały istotne znaczenie dla kształtowania przyszłej polityki migracyjnej i przyczynią się do zrozumienia, a w konsekwencji odpowiedniego reagowania na nowe wyzwania, jakie stawia przed nami współczesny świat migracji.”

(…) Zaledwie 13% ankietowanych rozważa powrót z Niemiec do Polski, zaś trzykrotnie więcej (38%) badanych owego powrotu nie planuje. Interesującym z punktu widzenia przyszłości polskiego rynku pracy jest fakt, że niemal połowa (49%) uchodźców, którzy wyjechali z Polski do Niemiec, wciąż sygnalizuje niezdecydowanie w kontekście ewentualnego powrotu do naszego kraju. Oznacza to, że uchodźcy z Ukrainy, którzy zdecydowali się opuścić Polskę i wyjechać do Niemiec, nie skreślają całkowicie naszego kraju.

Dla połowy respondentów (50%) kluczowym czynnikiem motywującym do powrotu do Polski jest satysfakcjonujące zatrudnienie, podobnie jak wyższe
wynagrodzenie (49%). Z badań wynika, że niepowodzenie zawodowe w Niemczech (27%) także może skłonić ukraińskich uchodźców do powrotu do Polski. Możliwość sprowadzenia rodziny do naszego kraju (26%) oraz ułożenie życia prywatnego (23%) to kolejne powody, dla których obywatele Ukrainy rozważyliby powrót do Polski”.

(…) Ponad połowa uchodźców z Ukrainy (52%) zrealizowała decyzję o przeprowadzeniu się z Polski do Niemiec w ciągu pierwszych trzech miesięcy pobytu w naszym kraju. Blisko co trzeci respondent (32%) spędził w Polsce od 4 do 6 miesięcy. Z kolei dłużej niż pół roku przebywało w naszym kraju jedynie 16% obywateli Ukrainy, podobnie jak krócej niż 1 miesiąc – 17%. Średnia długość pobytu badanych w Polsce przed wyjazdem do Niemiec wynosi 4 miesiące.

Badanie pokazało, że największa migracja ukraińskich uchodźców z Polski do Niemiec odbyła się w III kwartale 2022 roku. Dotyczyła ona aż 41% respondentów i najprawdopodobniej była wywołana rozpowszechnieniem się informacji o tym, że od 1 czerwca 2022 roku uchodźcy z Ukrainy mogą otrzymywać za Odrą takie świadczenia, jakie otrzymują uprawnieni do świadczeń obywatele niemieccy (zasiłek dla bezrobotnych lub zasiłek socjalny).
Z kolei 34% ukraińskich uchodźców zdecydowało się wyjechać do Niemiec w II kwartale 2022 roku. W 2023 roku z Polski do Niemiec wyjechało łącznie 10% badanych. Z badań wynika, że największy wpływ na decyzję uchodźców o przeprowadzeniu się z Polski do Niemiec miały czynniki społeczne, czyli posiadanie w Niemczech przyjaciół i znajomych (43%). Istotną rolę odegrały też kwestie materialne tj. bardziej atrakcyjne świadczenia socjalne (42%), możliwość zgromadzenia większych oszczędności (38%) oraz oferty pracy z wyższym wynagrodzeniem (27%). Z kolei 26%
respondentów zdecydowało się opuścić Polskę ze względu na lepsze perspektywy rozwoju dla ich dzieci w Niemczech. Jedynie dla 16% obywateli Ukrainy głównym powodem do dalszej migracji była kwestia większego bezpieczeństwa w Niemczech niż w Polsce.”

CAŁOŚĆ >> EWL_2023_POL_GER_FINAL_LIGHT

Kultura Enter 2023/24
nr 107-108