RAPORT. Społeczeństwo w kryzysie zaufania
Prezentujemy przedruk analizy autorstwa ks. dr. Rafała Pastwy z „Roczników Nauk Społecznych”

ZAUFANIE W KRYZYSIE, CZYLI „KULTURA BUDOWANIA NA NIEUFNOŚCI” PRÓBA ANALIZY ZJAWISKA NA PODSTAWIE „2017 EDELMAN TRUST BAROMETER” Z UWZGLĘDNIENIEM ODNIESIENIA DO MEDIÓW

„Wydaje się prawdopodobne, że ów brak zaufania wobec instytucji może zostać przeniesiony na relacje międzyludzkie. Trudno nawet wyobrazić sobie konsekwencje tego mechanizmu, a przecież to nie jedyny możliwy scenariusz. Żyjemy w świecie ryzyka i zwiększenia świadomości zagrożeń, coraz bardziej widoczne staje się zjawisko sekularyzacji […]. Sekularyzacja w takim rozumieniu oznacza bezbronność jednostki i brak mechanizmów obronnych wobec zagrożeń, które niosą i produkują w znacznym stopniu media”.

„Siłą rzeczy oficjalny przekaz, instytucjonalny, skupiony wokół profesjonalnych redakcji, ma o wiele silniejszy głos, wsparty zazwyczaj wysokim budżetem. Nie jest również rozproszony. Nie umniejsza to oczywiście roli i znaczeniu informacji przekazywanych i produkowanych przez społeczeństwo. Za przykład niech posłuży wypowiedź Adrew Bleekera z Bully Pulpit Interactive, który przyznał, że to właśnie metoda Donalda Trumpa oparta na większym skoncentrowaniu się w kampanii przed wyborami prezydenckimi w USA na staraniach o marketing cyfrowy była słuszniejszą opcją niż to, co zrobił sztab Hilary Clinton. […] Z kolei najnowszy raport 2017 Edelman Trust Barometer pokazuje, że w ciągu ostatniego roku znacznie spadło zaufanie do mediów społecznościowych . Dynamika zmian w tym zakresie istotnie jest nadzwyczajna i zaskakująca. Zastanawiać powinno również zjawisko wzrastania poziomu nieufności wobec tzw. oficjalnych kanałów przekazujących informacje. Internet nadal należy uważać za ogromną siłę w kreowaniu procesów globalizacji. Od wykorzystania tego potencjału wiele zależy”.

„W momencie prezentacji i ogłoszenia wyników ogólnoświatowego raportu zaufania podczas Światowego Forum Ekonomicznego w Davos w styczniu 2017 r. okazało się, że aż dwie trzecie badanych narodowości pozostało nieufnych. Na marginesie warto podkreślić, że Polacy wśród dwudziestu ośmiu badanych narodowości wypadli jako skrajnie nieufni. Gorzej pod tym względem prezentują się Rosjanie. Najbardziej ufnym narodem są Hindusi”.

„Jeden z punktów w raporcie 2017 Edelman Trust Barometer, który sprawdza poziom zaufania reprezentantów dwudziestu ośmiu narodowości do czterech typów instytucji: rządowych, pozarządowych oraz mediów i biznesu, dotyczy tzw. rozbitego systemu. Aż 53% badanych uważa, że system, w którym funkcjonują, nie działa na ich korzyść, jest niesprawiedliwy i nie daje im nadziei na lepsze jutro ani na pojawienie się liderów, którzy mogliby naprawić i rozwiązać istniejące problemy. 32% wyraziło swoją niepewność w tej kwestii, jedynie 15% podało, że system działa jak należy. Respondenci raportu najbardziej zaniepokojeni są korupcją, procesami globalizacji, erozją wartości społecznych, kryzysem migracyjnym oraz polityką wprowadzającą nowoczesne technologie i innowacje. Lista owych największych <strachów> pokazuje, że mogą one znacznie wzmacniać działania o charakterze populistycznym w poszczególnych krajach”.

Całość artykułu Kultura nieufności [PDF] Rafał Pastwa, „Roczniki Nauk Społecznych”, Tom 9(45), numer 3, 2017.

Dr Rafał Jakub Pastwa – polski poeta, teolog, dziennikarz, duchowny katolicki, działacz społeczny. Założyciel fundacji na rzecz osób dotkniętych chorobą nowotworową i ich bliskich „Za Bramą”. Nagrodzony lubelskim „Angelusem” w dziedzinie kultury medialnej (2016 r.).

Kultura Enter, 2019/01 nr 87