Słowacki dyplomata Miroslav Wlachovský był w 2023 roku ministrem spraw zagranicznych i europejskich w tak zwanym rządzie technicznym premiera Ľudovíta Ódora. Przedtem był ambasadorem Słowacji w Wielkiej Brytanii i Danii, a także doradcą do spraw polityki zagranicznej premierów Mikulásza Dzurindy i Eduarda Hegera.

Dwa lata temu czeski dziennikarz Luboš Palata przejechał rowerem prawie tysiąc kilometrów wzdłuż Łaby, od czesko-niemieckiej granicy do ujścia rzeki. Swoje przeżycia opisał w książce właśnie wydanej w Czechach.

Mimo że pisarz Wasyl Machno już prawie 25 lat mieszka w USA, to nigdy nie stracił związku z ukraińskim kontekstem kulturowym. Pisze i pracuje w Nowym Jorku, ale jego książki regularnie wychodzą w ukraińskich wydawnictwach, a on sam bierze udział w ukraińskich festiwalach literackich i zdobywa ukraińskie nagrody.

Wyobrażam sobie niekiedy akt tworzenia, pisania, fotografowania, malowania jako proces, działanie na wzór opisany w modelu Wielkiego Wybuchu, gdzie w pierwszej milisekundzie wszystko ściśnięte jest w jednym punkcie, materia, obraz, słowo i twórca, a sam akt tworzenia jest Wielkim Wybuchem, iluminacją, epifanią. A gdzie tu cisza? Spójrz w głęboki wszechświat, posłuchaj – cisza. Nic nie słyszymy, ani radiowych fal, ani gadania mgławic. A przecież stamtąd jesteśmy, krążą w nas te same atomy od początku wszechświata, pierwszy obraz i pierwsze słowo. Ta cisza niesie to wszystko. Cisza jest materią, z której możemy tworzyć światy. 

Ich wiersze dają świadectwo traumatycznym wydarzeniom mającym swoje źródło także w dyskryminacji ze względu na płeć, klasę i język. Na życiu Czarnych poetek odcisnęły się przemoc, gwałt, mizoginizm, pedofilia, kazirodztwo, molestowanie seksualne, seksizm, homofobia, marginalizacja, wykluczenie. Czarne Diamenty opowiadają Stany Zjednoczone od tej strony, o której pamięć czarnoskórej społeczności nadal nie daje się pogrzebać.

Wielu, myśląc o Wilnie międzywojennym, pamięta zasłyszane niegdyś historie, legendy, znane nazwiska, wydarzenia – jaki obraz na podstawie tego maluje nam nasza wyobraźnia i podświadomość?

Zanim został pisarzem – m.in. autorem nie zawsze strasznych, ale zawsze krótkich i mocnych fabuł, z wykształcenia psycholog, a z zawodu fotograf – Mikołaj Grynberg opanował sztukę komunikacji, nauczył się widzieć i słyszeć innych.

Mimo szerokich sankcji Rosja zniosła je lepiej niż się spodziewano. Jej gospodarka zajmuje 11 miejsce na świecie, a w roku 2024 odnotowała wzrost o 3,6%., m.in. dzięki zwiększonemu eksportowi ropy do Chin, Indii i Turcji i przestawieniu się na gospodarkę wojenną. Stany Zjednoczone ciągle współpracują z Europą w sprawie sankcji, wsparcia wojskowego i ekonomicznego dla rządu w Kijowie, ale UE zdaje się być coraz bardziej podzielona politycznie w tej kwestii. Natomiast obserwuje się wzrost poparcia dla partii sprzeciwiających się wsparciu Ukrainy w konflikcie z Rosją, w Niemczech, Francji, na Węgrzech, Słowacji, Austrii a ostatnio w Rumunii i Bułgarii. Waszyngton nie zyskał tez nowych sojuszników. Większość państw apeluje o rozpoczęcie negocjacji i rozwiązanie konfliktu drogą pokojową.

Samurajowie byli elitarnymi, uprzywilejowanymi żołnierzami. Ich egzystencja podporządkowana była kodeksowi. Kodeks regulował postępowanie w walce, w życiu codziennym, ogólnie w życiu. Być może dlatego, żeby samuraj dbał o należytą formę fizyczną i duchową, zalecano mu, aby myślał o śmierci. Ponadto w swoim pasie samuraj nosił monety lub jakieś klejnoty, które nazywano „honorowymi pieniędzmi” – miała to być kwota wystarczająca do pokrycia kosztów jego pogrzebu. Jakkolwiek dziwne to może się wydawać, samurajowie czerpali siłę z tego, co zwykle wpędza ludzi w depresję.

Żydzi uważani byli – tradycyjnie – za element niegodny zaufania, antypatriotyczny, posądzano ich często o szpiegostwo na rzecz wroga. Większości gwałtów, grabieży czy mordów dokonywano zatem, usprawiedliwiając je koniecznością obrony przed sprzymierzeńcami wroga. Tym się różniła ta przemoc od pogromów z lat 80. i 90. XIX wieku, że była inicjowana najczęściej przez władzę, wojsko, nie przez lokalną ludność.

Winą za powyżej opisany stan rzeczy należy obarczyć Narodowy Instytut Muzyki i Tańca. Okazał się on całkowicie niezdolny do poradzenia sobie z zadaniem przeprowadzenia konkursu. Nie mniejsza wina leży również na Ministerstwie Kultury. To ono ostatecznie odpowiada za prawidłowy przebieg i wydatkowanie środków z KPO w kulturze. Ani nie potrafiło odpowiednio przygotować instytucji sobie podległych do realizacji KPO, ani nie potrafiło nadzorować NIMiT i wspomóc instytucję, widząc, że ta nie radzi sobie. W efekcie straciliśmy na tym wszyscy – beneficjenci mnóstwo czasu i nerwów, a wszyscy obywatele – nie mogąc cieszyć się niektórymi projektami lub mając je w gorszej jakości niż planowano. Straciła na tym również władza, okrywając się wstydem i odium kompletnej indolencji.

Zjeżdżam kopalnianą „szolą” pod ziemię –  na poziom 960. metrów –  znowu On, dudni echem w głowie. Pokonuję podziemnymi, czasem bardzo ciemnymi korytarzami, odległość kilku kilometrów – cały czas czuję na ramieniu oddech słowa, zapisanego przez mistrza.   Przeróżnego. W jednych tekstach prowokacyjnego, bezkompromisowego. W innych z kolei cichego. Smutnego, a nawet milczącego. Pogodzonego z tym, co nieuniknione. 

Pisarz nie oszczędza też swych rodaków, ukazując w drastyczny sposób degenerację, skrywane fobie, hipokryzję, kompleksy wobec Europy Zachodniej. Prowokuje czytelników galerią różnorodnych dewiantów, nasyceniem tekstu scenami obscenicznymi i pełnymi okrucieństwa.

Wyshebaba mówi o wojnie, która wchodzi do wnętrza człowieka, opowiada jak wojna wywołuje wojnę. Ale samo to, że w ekstremalnych warunkach wydarza się coś takiego jak poezja jest świadectwem człowieczeństwa. Poezji nie powinno być, ale znajduje miejsce, zstępuje do okopu.

Nazwa nawiązuje do roku, w którym pierwsza grupa zniewolonych Afrykańczyków została przywieziona do tzw. Nowego Świata, a konkretnie do ówczesnej angielskiej kolonii Wirginia, a sam projekt został zapoczątkowany w 2019 roku, czyli w czterechsetną rocznicę wydarzenia. Książki, a także filmy dokumentalne, audycje radiowe i podkasty, dekolonizujące opowieść o historii Imperium Brytyjskiego i dekonstruujące wąsko rozumianą brytyjskość są obecnie częścią debaty publicznej nie tylko w Zjednoczonym Królestwie i w krajach anglojęzycznych.

Ogłaszamy, bo jest potrzeba! Nowa zbiórka medyczna na Batalion CHARTIA w Charkowie, w którym służy znany artysta i pisarz Serhij Żadan.

Bohater spektaklu pyta: A co by było gdyby dróg nie było? Pytania najprostsze, bliskie każdemu komu droga miła.

Gdy tylko brak chleba przestaje być problemem, nagle głównym problemem staje się brak kultury. Taka jest ludzka natura – czasem ludzie potrzebują rozrywki, czasem refleksji, czasem po prostu zmiany scenerii.

Nagle widzisz jak inni w profesjonalny sposób pracują nad podobnymi rzeczami i możesz z tego czerpać. Staram się dużo czerpać z innych ludzi, tak jak przy tym projekcie mnóstwo czasu spędzaliśmy na rozmowach o tym, jak ta postać ma wyglądać i o czym ma być spektakl, co wcześniej mi się nie zdarzało.

Co odróżnia spektakl Sikory od filmowego pierwowzoru, to osobna realizacja przewijającego się w obrazie Olenckiego proroctwa: „kibol zawsze będzie kibolem”. W propozycji komika akcent położony jest na determinizm pokoleniowy, stając się swoistą adaptacją powiedzenia o jabłku padającym niedaleko jabłoni.

Dla twórczyń spektaklu miasto nie jest jedynie architektonicznym konstruktem, ale społecznym konceptem tworzonym przez ludzkie losy.

Działania artystyczne poruszające problemy związane z kryzysem klimatycznym stały się w ostatnich latach dominującym trendem w sztuce. Na fali krytycznego myślenia o sztuce w kontekście kryzysu klimatycznego żywotne stały się pytania, jakim celom służą wystawy, festiwale sztuki, instytucje kultury i gromadzone przez nie kolekcje. Kwestionować zaczęto również dominujące formy reprezentacji, a także elitarność sztuki i niedostępność jej przekazu.

Primož Sturman jest tzw. zamejskim Slovencem – czyli „zagranicznym Słoweńcem“. Nie chodzi tu bynajmniej o to, że jest emigrantem, który z jakichś powodów wyjechał ze Słowenii za granicę. W ten sposób są określani Słoweńcy, którzy od wielu pokoleń mieszkają na terenach, które znalazły się „za granicą“ wobec reszty ziem zamieszkanych przez Słoweńców po I lub II Wojnie Światowej. Najpierw w wyniku rozpadu monarchii Austro-Węgierskiej, kiedy dawny austriacki Littoral na czele z Triestem stał się częścią Włoch, a następnie po 1945 granica państwowa między Włochami i Jugosławią podzieliła wzgórza na Krasie, tworząc dwa osobne miasta – Gorycję i Novą Goricę.

Rzeka Ljubjanica przepływa przez centrum kameralnej stolicy Słowenii, a po dziś dzień w jej nurtach odbijają się dramatyczne dzieje wielkiej historii oraz niespełnionej miłości.

Utrzymywało to ciągłe napięcie między kobietami i rywalizację o płacącego mężczyznę. Nie ma znaczenia, czy go kochasz, czy zdradza, czy cię bije, czy przyprowadza do domu prostytutkę i strzela przez okno. No i była historia.

To jest bardzo niezręczne odczucie. Wczoraj byłaś/-eś badaczką sztuki czy literatury, kuratorką, dyrygentem, pisarzem, historykiem, wysoko cenionym kulturoznawcą, dziennikarką lub socjologiem, a dzisiaj przychodzi zrozumienie: wszystko, co wiesz, jest co najmniej jednostronne, a w najgorszym przypadku po prostu fałszywe.

Kiedy władze zwerbalizują dla społeczeństwa ostateczny cel wojny, wskażą drogę do tego celu oraz poinformują chociażby w przybliżeniu o czasie potrzebnym do jego osiągnięcia, wtedy też powinny niezwłocznie, w sposób poparty argumentami i otwarty (bez żadnych tajemnic wojskowych i wojennych) wytłumaczyć, za pomocą jakich środków i zasobów zamierzają swoje plany realizować. Dla społeczeństwa te informacje byłyby interesujące. Jakie zobowiązania władze biorą na siebie, a jakie nakładają na społeczeństwo?

Wykład mistrzowski prof. Mykoły Riabczuka w Teatrze Starym w Lublinie oraz rozmowa z uznanym publicystą, krytykiem literackim, pisarzem ukraińskim, wielokrotnie nagradzanym za swoją twórczość i aktywność społeczną, w tym na rzecz dialogu polsko-ukraińskiego.

Trzeci rozdział traktuje o „studium pamięci”. Autor mierzy się z procesem „wybielaniem” polskiego podziemia niepodległościowego, które miało miejsce pod koniec lat 80. XX w. Analizuje praktyki propagandowe z czasów Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, poświęcając dużo uwagi odzwierciedleniu trudnego tematu zbrodni na Ukraińcach w dyskursach historycznych oraz interpretacjach historyków.

W swojej naiwności Radczenko zaczyna wierzyć, że bycie pisarzem to prosty sposób na zdobycie sławy i uznania. Myśli, że skoro to takie łatwe, a ludzie cię rozpoznają, stajesz się popularny, to dlaczego by nie spróbować i w ten sposób nie osiągnąć życiowego sukcesu.