Fragment wydanej właśnie prozy Grażyny Lutosławskiej
pt. Jatymy wesołe i rzewne, niektóre o miłości.

– Miałaś taką piękną, niebieską sukienkę.

– Czerwoną.

– Z granatową kokardą.

– Różową.

– A kot był szary…

– Rudzielec, przecież pamiętam.

Siedzieli na ławce i wspominali pierwsze spotkanie: ona taka ładna, on – w nowym kapeluszu.

– Był taki elegancki… Szary.

– Czarny, smolisty jak u kominiarza.

Kot poszedł z nimi aż nad rzekę. Siedział obok, kiedy on brał ją za rękę. To właśnie wtedy ten fotograf zrobił im zdjęcie. Zobaczyli je później na okładce i kupili gazetę, którą ona wyjęła teraz z torebki.

– Człowiek się marszczy, to co dopiero papier – powiedziała i rozprostowała na kolanach wydartą z gazety okładkę.

– Widzisz?

– Widzę. On ucałował jej dłoń, a ona się uśmiechnęła. I nic już więcej nie powiedzieli, wpatrzeni we wspomnienia i czarno-białe zdjęcie.

Grażyna Lutosławska, Jatymy, Lublin 2019, Wydawnictwo Episteme (zakup w promocyjnej cenie).

Opracowanie graficzne Idalia Smyczyńska i Robert Zając (kolektyw kilku.com).

O książce

Jatymy to zbiór miniaturowych opowiadań, w których autorka zagląda pod podszewkę dobrze znanego nam świata. Mają w sobie coś z bajek, filozoficznych opowiastek, flash fiction, udramatyzowanych scenek, a nawet kabaretowych skeczy. Może są nowym gatunkiem? Łączy je ciepła tonacja: dyskretny ironia i nostalgia. Nigdy: sarkazm, rozpacz czy zawiść. „Ja” i „ty” nie skaczą sobie do gardeł.

Rozmaitość, otwartość i dialogiczność – to cechy jatymów (czyżby także „mów” – „moich” i „twoich”?). Bohaterami są tu na równych prawach kobiety, mężczyźni, dzieci, księżniczki, krasnoludki, słoń, bocian, mrówki, słońce, kamień, a nawet rozbrykany reniferek (do tego latający!).

W jatymach „ja” i „ty”, chcąc się porozumieć, odkrywają niedoskonałość języka. Sens każdej z opowiedzianych tu historii rodzi się między słowami lub gdzieś pod powierzchnią opowiedzianych zdarzeń.

Ostatecznie „ja” i „ty” zwykle pozostają bytami odrębnymi. Dla „my” Grażyna Lutosławska przeznacza mniej miejsca. A może po prostu docenia różnorodność postaw i wartość tego, co osobiste i wyjątkowe? Czy to nie dzięki niej właśnie „ja”, „ty” i „my” mogą być tak blisko siebie, jak w słowie „jatymy”?

Grażyna Lutosławska – dziennikarka i pisarka. Od 1988 roku związana z Radiem Lublin. Od połowy lat 90. prowadzi audycję poświęconą kulturze: Nie tylko rozrywkowa niedziela radiowa. Autorka i reżyserka m.in. cotygodniowego słuchowiska Bazarek (od 2015). Autorka sztuk teatralnych, książek dla dzieci (m.in. Bajek od rzeczy), esejów m.in. w Kontekstach, Akcencie, Krainie Bugu, tekstów piosenek (także do spektakli teatralnych). Laureatka m.in. tytułu Mistrz Mowy Polskiej i Nagrody Miasta Lublin za Całokształt Działalności.

Najbliższe spotkania z Autorką promujące książkę: