SZKICE. Obdarowanie
Jadwiga Mizińska
W dniu 13 grudnia 2019 roku w Akademickim Centrum Kultury „Chatka Żaka” w Lublinie odnaleziono Kamień Filozoficzny. Znalazca (wynalazca?) pozostał anonimowy. Kto wie zresztą, czy jego imię nie brzmi „Legion”. Kamień został ustawiony na żółwiu – fundamencie, zdawałoby się, z natury tych mocniejszych. Jednak gdy odwrócimy skorupę, bez chwili wahania przyznamy rację Stanisławowi Lecowi, który twierdził: „żółw musi być aż tak twardy, bo jest aż tak miękki”. Ostatecznie bowiem nie chodzi o twardość ani o kruchość – lecz jak by powiedziała Iwona Zakrzewska o anty-kruchość.
*
Skoro zostałam obdarowana tak niezwykłym prezentem, rodzi się we mnie dociekliwość Sokratesa, gdy pytał o sens przepowiedni, jakoby był „najmędrszym z ludzi” (my już doskonale wiemy, że dlatego, bo „wie, że nic nie wie”).
Teraz już można ujawnić dedykację:
„Kamień Filozoficzny dla profesor Jadwigi Mizińskiej za próbę porządkowania Wszechświata”.
Dziękuję ofiarodawcom przede wszystkim za słowo „próba”. Michał Montaigne użył tego subtelnego wyrazu oznaczającego po francusku – esej, zapewne, aby nie popaść w zarozumiałość, w tępy fundamentalizm i zadufanie. Chciałabym go naśladować i pielęgnować taką postawę.
A w tym dziele pomagają mi moi wychowankowie. Tenia Klimowicz wręczyła mi tiulowy woreczek, na dnie którego tkwił „Kryształek Filozoficzny” wraz z małymi rulonikami papieru, a na każdym był krótki tekst od jej studentów:
Co najczęściej chcemy zmienić w życiu?
Jak zrobić coś z niczego?
Co powoduje zmianę znaczeń pojęć? Czy słowa zmieniają świat, czy świat słowa?
Co może pełnić funkcje metaforycznego kamienia filozoficznego?
Szczęście, cel życia, pełnia, satysfakcja, sens, wyzwanie.
Na jakich przemianach polega dojrzewanie człowieka?
Czy kamień filozoficzny można uznać za metaforę motywującą do poszukiwania poszukiwań?
Czy zmiana zawsze uszlachetnia?
Co powoduje, że jesteśmy zadowoleni ze swego życia?
Dlaczego człowiek pragnie zawsze być lepszym niż jest?
Czy każdy powinien mieć głos?
Głos ludu głosem Boga?
Czy istnieje więcej niż jeden kamień filozoficzny?
Poza Kamieniem Filozoficznym i Filozoficznymi Kryształkami wszyscy zebrani na promocji książki „wąż w Ogrodzie” zostali ponadto uraczeni pięcioma esejami oscylującymi wokół niej, z przyciągająca wzrok okładką autorstwa Zofii Kopel-Szulc. Ponieważ eseje Ewy Grochowskiej, Iwony Zakrzewskiej, Jacka Zalewskiego, Łukasza Marcińczaka i Macieja Wodzińskiego zostaną opublikowane, tu mogę powiedzieć tylko tyle, że dzięki nim otrzymałam aż pięć Węży i pięć Ogrodów, a każdy inny. Istny „ogród Ogrodów”.
*
W ramach „inwentaryzacji” wymienię owe Dary:
„Czekoladki Wstępu” rozdane wszystkim przez Annę Goławską, znakomitą poetkę z Lublina.
„Placek” Halinki Mełgieś od Super Babci (jak sama się tytułuje), a ja dodam też – Super Siostry.
Szarlotka Królewska od Małgosi Stępnik oraz sekretny klejnocik, którego nikomu nie mogę pokazać.
Dwa bliźniacze Wężowe Kubki, ręcznie malowane przez artystkę z Bieszczad od Ani Mamy i jej Męża Artura (Ani Mizińskiej i Artura Maciejewskiego);
Kalendarz „Cztery Pory Roku ze Studenckiego Koła Fotografii” na 2020 rok – od Misi Goś, naszej Cudownej Gospodyni.
Słoik (w kształcie grzyba) marynowanych najprawdziwszych prawdziwków z Lasów Janowskich, ze szczyptą czułych słów od Kazi Stasiak z Malińca.
Wielka chusta na ramiona, malowana w czerwone róże od Oleńki Zińczuk, autorki tomu „Ja de”, dyskretnie prowadzącej nasze spotkanie wokół węży i ogrodów.
Czekolada z Purpurową Różą od Piotra Rządkowskiego, który wpadł na bezcenną dla mnie sekundę wraz ze swoją żoną Beatą. Oboje prowadzą Teatr JA-SNY.
Obecność poniżej wymienionych przyjęłam z wielką radością, dlatego ośmielam się, dziękując im za wspólnie spędzone chwile, sporządzić serdeczny indeks:
Boguś Łukasik ze swoją córeczką Zosią, Boguś był twórcą grupy poetyckiej „Papuasi”.
Artur Krasowski („Wnuczek Babci”), który wrzucił coś zwiniętego w tajemniczy rulonik do skarbonki przeznaczonej na Dary Serca. Artur ma córkę Marysię, autorkę kilku młodzieżowych powieści.
Roman Pukar, artysta-plastyk, twórca oryginalnej „GRY”, mój odwieczny przyjaciel lubelsko-lwowski. Sensy owej „GRY” wykładam w jednym z rozdziałów „węza w Ogrodzie”.
Tomek Rokosz, który nagrał płytę z muzyką „Podróż do kresu pieśni”, na okładce jego synek Antoś Rokosz przy przeprawie (już nieistniejącej) promem do Solca.
Justyna Rynkiewicz, asystentka prof. Andrzeja Kapusty, razem prowadzą niezwykłe „Psycho-Kino”.
Tomasz Graczyk, kontrabasista, przyjaciel Janka Borowca.
Tomek Kitliński, autor znanej książki „Obcy jest w nas” Od swojej mistrzyni Julii Kristevej zaczerpnął pojęcia troski i opiekuńczości i gościnności. W spontanicznym wystąpieniu dał wyraz swojej filozofii. Tomkowi zawdzięczam honorowe tytuły „Doctor Mutter” oraz „Frau Sorge”;
Adrian Korniluk, poeta, autor tomików „Piołun” i „Prozak”.
Andrzej Sikora, „Ataman Zlotów Filozoficznych” (incognito).
Grażyna Lutosławska, filozofka, dziennikarka Radia Lublin, autorka oryginalnych „Jatymów” oraz bajek dla dzieci i dorosłych, słuchowisk. Współpracuje z Teatrem Starym.
Anna Nawrot, bliźniacza siostra Ireny. Prowadzi unikalną Galerię Białą w Lublinie.
Irena Nawrot, bliźniacza siostra Anny. Profesor historii sztuki, oryginalna artystka, autorka albumu „Życie i Śmierć” z 2019 roku.
Andrzej Trzciński, profesor historii sztuki, wybitny znawca żydowskich cmentarzy, autor monumentalnego dzieła „Świadkiem jest ta stela” (Lublin 2017).
Danuta Kurcewicz, poetka z Chełma, która zaprezentowała swoje wiersze o naleśnikach i o grudniowej grudzie dla jubilatki, czyli dla mnie.
Stefan Kurcewicz, redaktor „Głosu Pawłowa”, z moją recenzją tomiku poezji Danuty Kurcewicz „Kruszenie piekła”.
Piotr Palusunski – Niebieski z Irlandii i z Nieba, który wręczył mi metalową zakładkę do książek „Rockefeller Center. Wisdom and Knowledge shall be the stability of the Times”. Na jednej z wcześniejszych promocji mojej książki znalazłam autograf „Mama Anioła”. Jadwiga Palusińska gotowała najlepsze pod słońcem pierogi dla Warsztatów Filozoficznych.
Bob Dylan, złożył odręczny, choć nieautoryzowany, autograf z pozdrowieniami od przyszłych Noblistów z Warsztatów Filozoficznych.
Maciek Wodziński, podobnie jak jego ojciec, prof. Cezary Wodzinski, lubi rysować wykresy. Tym razem na białej tablicy zaprezentował schemat „Filozofii Mizizmu” wraz z pogłębionym egzegezą. Autor kilku publikacji o filozofii oraz o autyzmie, doktorant na Wydziale Filozofii i Socjologii UMCS.
Iwona Siedlaczek, z kwitnącą Gwiazdą Betlejmską. Muzyczka i z zamiłowana nauczycielka muzyki, autorka wielu artykułów o muzyce oraz filozofii. Jej mistrzem był profesor Andrzej Nowicki.
Zespół Boygn Trio w składzie: Ewa Grochowska, Maciej Filipczuk i Kamil Owczarek czyli zespól Boygn Trio.
Ewa Grochowska, autorka scenariusza promocji, wspaniała artystka, znawczyni muzyki archaicznej, wychowawczyni wielu uczestników Warsztatów Muzycznych, przysłała mi niezwykłą reprodukcję obrazu z objaśnieniem: „Smok wjeżdża do nieba na chmurze”.
Przemek Głuchowski, mój utalentowany student, pracownik Warsztatów Kultury pasjonat filozofii J. P. Sartre’a i autor wspaniałych opowiadań.
Mateusz Stępniak, mój wybitnie zdolny student z ostatniego już rocznika, baczny obserwator i interpretator zmian zachodzących w Lublinie, a uwiecznianych na starych zdjęciach z rożnych czasów. Znawca filozofii Montaigne’a.
Wojciech Kościuszczyk, student filozofii, jeden z „młodych zdolnych”, nowy narybek.
Zbyszek Hulpowski, filozof, jak zwykle z zapowiedzią dłuższej, nigdy nieskończonej rozmowy między nami.
Agnieszka Wawrzyszko (z domu Świercz), której Mama przygotowywała Warsztatom Filozoficznym smakowite placuszki.
Waldek Wawrzyszko, fotograf i wierny przyjaciel Warsztatów Filozoficznych.
Agata Ostrowicka, studentka filozofii, artystka, wokalistka, aktorka.
Ania Głębocka, przyjaciółka i współpracowniczka Misi Goś, artystka-ceramik, prowadzi Kuźnię Kultury na Nowym Świecie. Podejrzewana o wykonanie „Kamienia Filozoficznego”, moja Ariadna w labiryntach Chatki Żaka.
Jacek Zalewski, filozof, pisarz, fotograf, Kustosz Warsztatów Filozoficznych. Prawa ręka Misi. Lewa ręka Mizi.
Izabela Ejtel, miłośniczka filozofii i Warsztatów Filozoficznych.
Anita Uniłowska, absolwentka filozofii na UMCS. Mieszka w Szwecji. Pasjonuje ją eksploracja kultur i relacji społecznych. Obserwowanie siebie i innych.
Tenia Klimowicz, absolwentka filozofii i europeistyki, pracownik naukowy UMCS, córka moich ukochanych przyjaciół Ewy i Andrzeja Klimowiczów, pracowała w Teatrze NN i Fundacji Studnia Pamięci.
Andrzej Bielecki, z podziękowaniem za znaczącą, choć milczącą Obecność.
Łukasz Marcińczak, który stale otacza mnie nieprzebranym Ogrodem Książek, swoich i cudzych.
Aleksandra Zińczuk, redaktorka tętniącego życiem pisma Kultura Enter, animatorka wielu wydarzeń na pograniczu polsko-ukraińsko-białoruskim. Poetka, autorka tomiku JA DE.
Iwona Zakrzewska, filozofka, erudytka, prowadzi najlepszą księgarnię w Lublinie „Tales” i czyta tam prawie wszystkie książki. A mnie i innym doradza, co czytać warto.
Anna Mizińska, moja rodzona córka z Bieszczad.
Artur Maciejewski, mój zięć, też Stamtąd.
*
Na serdecznej Liście Obecności umieszczam też osoby głęboko ze mną zaprzyjaźnione, które nie mogły dotrzeć na promocję, lecz były obecne duchem i sercem:
Mira Ledowska z Izraela, autorka tomu opowiadań „Zza okna”, wydanego przez Warsztaty Kultury w 2019 roku.
Profesor Maria Szyszkowska oraz Jan Stępień z Nałęczowa, w tym miasteczku powstają ich liczne książki i tomiki poezji.
Henryk Kozak, znakomity poeta związany z Lublinem i Podlasiem, autor kilkunastu tomików poezji, eremita, wielbiciel Bunina i dzienników Sandora Maraia.
Marek Staniszewski, dawny seminarzysta prof. Stefana Symotiuka, którego uznaje za swego mistrza. Założyciel Fundacji Homo Inquietus, wieloletni uczestnik Zlotów Filozoficznych, jedyny mój znajomy, który nie porzucił tradycyjnej epistolografii, a swoje listy ozdabia własnoręcznymi malowidłami.
Andrzej Kapusta, przed laty twórca Teatru Galeria, lekarz i filozof, wrażliwy i utalentowany pedagog, ojciec Zuzi vel Zosi.
Agata Czopek z USA i z Karczmisk, zwracająca się do mnie czule „Matulu”. Rozsyła do znajomych z Ameryki moje powieści, a jednocześnie zajmuje nieprzejednaną postawę, kiedy ją namawiam, aby sama chwyciła za pióro.
Marynia Zielińska (z domu Roman), polonistka i wielbicielka angielskiej poezji, mama Leona. Profesor Stefan Symotiuk sfotografował nas obie na Mazurach pod łukiem tęczy.
Agnieszka Przychodzka-Dziekońska, polonistka i filozofka, wieloletnia protokolantka Warsztatów Filozoficznych, obecnie w Anglii wraz z dziećmi Kacprem i Łucją oraz mężem Stefanem;
Zofia Kopel-Szulc, artysta plastyk, jej wystawy pokazywano w Polsce i zagranicą, autorka niezliczonych projektów okładek książek naukowych i poetyckich. Czasem zwraca się do mnie „Moja Okładko”.
Magdalena Zółtowska-Sikora, germanistka, tłumaczka, redaktorka między innymi pisma Colloquia Communia oraz moich powieści „Żunczyk”, „Ocalona Atlantyda”, „Psyche bezskrzydła”. Matka Hani i Julii, znawczyni i miłośniczka Mazur. Brała udział w Zlotach Filozoficznych.
Renata Filipiak, dyrektorka Wojewódzkiej Biblioteki w Lublinie, wrażliwy i bardzo dobry Człowiek, troskliwie patronuje poetom, pisarzom i bibliotekarzom.
Janek Borowiec, syn Krzysztofa, reżyser filmowy m. in. „Szklanych negatywów”. W Janowcu, gdzie wspólnie chodziliśmy na ryby, zbudowaliśmy z Jankiem lądowisko dla kosmitów na piasku.
Anna Żeligowska, filozofka i mistrzyni Mauri. Mieszka z rodziną w zaczarowanym ogrodzie z psami i kotami.
Ewa Chojnacka z Lipska, artystka plastyk, autorka rysunków do „Duchów Domu” oraz „autoportretu Mizi”.
Małgorzata Lubańska „Maluba” z Wrocławia, wytrwała czytelniczka i recenzentka moich powieści. Entuzjastka Agathy Christie.
Babcia Zosia Sikorowa, wraz ze swoimi koleżankami nauczycielkami z Kazimierza pilnuje kolejności czytania „węża w Ogrodzie”, „Duchów domu”, „Żuńczyka”, „Od cudu”, „Ocalonej Atlantyda”, etc.
Duża Wiola, Duży Leszek i Mały Lesio Trojnarowie z Kazimierza, najbliższa rodzina Babci Zosi.
Ks. Prof. Alfred Wierzbicki, filozof, etyk, poeta. Dawniej redaktor pisma „Etos”. Nie mógł przybyć na promocję, ale opisał mi swój sen o niej.
O. Tomasz Dostatni, dominikanin, twórca cyklu dysput „Ponad Granicami”, autor wielu esejów, kilku książek.
*
Obdarowani…
Jak się okazało, promocja książki była jedynie pretekstem, w gruncie rzeczy dokonało się Wydarzenie, w którym wzięły udział osoby niekoniecznie się przedtem znające. W jego trakcie dokonał się cud spotkania nie tylko z książką i jej Czytelnikami. Wszyscy poczuliśmy się OBDAROWANI.
Jadwiga Mizińska
Jadwiga Mizińska – profesor emeritus, Prezes Lubelskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Filozoficznego. Członek Polskiego Towarzystwa Etycznego. Inicjatorka i współredaktorka serii wydawniczej „Lubelskie Odczyty Filozoficzne” . Członek Kolegium Redakcyjnego, a następnie redaktor naczelna czasopisma Colloquia Communia. Uczestniczka seminarium „Filozofia Nauki” PAN. W swoim dorobku posiada ponad 200 artykułów, rozpraw naukowych i recenzji. Krąg zainteresowań: socjologia wiedzy, antropologia filozoficzna, filozofia kultury, etyka, filozofia literatury, filozofia pedagogiki.
Kultura Enter
2020/01 nr 92