Czasopismo kulturalno-społeczne 

Tydzień temu zakończył się cykl spotkań literackich "Wschodni Express", który odbył się w ramach festiwalu Wschód Kultury Inne Brzmienia. Oto fotorelacja w obiektywie Piotra Łucjana.

„NADZWYCZAJNI” – to jedna z kilku wystaw towarzyszących tegorocznej edycji festiwalowej Wschód Kultury Inne Brzmienia!

Nowości literackie, spotkania z pisarkami i pisarzami oraz ich tłumaczami – zbliża się Wschodni Express, cykl spotkań i debat z pisarzami, artystami i intelektualistami z krajów Europy Wschodniej. Podczas spotkań zostanie zaprezentowana seria wydawnicza Warsztatów Kultury, związana z festiwalem Wschód Kultury – Inne Brzmienia Art'n'Music Festival 2021.

Trzydziestostronicowy białoruski dokument ukazał się w sieci anonimowo. Jednak już wiemy, kto jest jego autorem. Portal Oko PRESS komentuje: „Pęknięcie w strukturach siłowych reżimu Łukaszenki jest faktem. Za pośrednictwem inicjatywy BYPOL informacji zaczęli dostarczać sami siłowicy pragnący odejścia Łukaszenki. O tym, co dzieje się wewnątrz systemu mówi założyciel BYPOL-u Andrej Astapowicz”. Dostęp do raportu wraz z fotografiami [uwaga: drastyczne obrazy] Dokument przygotowany przez służby BYPOL Przekład z języka rosyjskiego dla Kultury Enter przygotował Marek S. Zadura Raport przygotowany przez służby BYPOL: jaka broń została [...]

Od kilku lat staramy się przełamywać schematy myślowe dotyczące m.in. wyobrażeń na temat autyzmu. W Światowy Dzień Świadomości Autyzmu przypominamy książkę, która ukazała się w zeszłym roku w Wydawnictwie Warsztaty Kultury w Lublinie . Maciej Wodziński (posłowie do książki Marka Liwina Riki i drogi) (...) W gruncie rzeczy jest to historia, która dzieje się każdego dnia gdzieś wokół nas, choć często nie zwracamy na nią uwagi. Być może dlatego porusza, ponieważ odsłania właśnie nas samych. Jest opowieścią o oświeceniu, jak zawsze przychodzącym zbyt późno, [...]

Tak się stało, że urodziłem się w tym samym mieście, co Adam Zagajewski, chociaż mieszkamy teraz w różnych krajach i piszemy w różnych językach. Miasto to w języku ukraińskim nazywa się Lwiw, w rosyjskim Lwow, w polskim Lwów, a w niemieckim Lemberg. Na średniowiecznych mapach nazywa się Leopolis – Lew był ukochanym synem ukraińskiego księcia Daniela, który założył to miasto jakieś 800 lat temu.

Kolejne niepokojące wiadomości napływają z Białorusi. Nocą 22 marca na ulice Grodna wjechały czołgi, 23 marca aresztowano Angelikę Borys, szefową Związku Polaków na Białorusi. Propaganda antypolska i antylitewska jest stałą retoryką państwowych mediów. Aresztowaniom białoruskich obywateli nie widać końca. Mimo wszystko na 25 marca – rocznicę proklamowania niepodległej Białoruskiej Republiki Ludowej, święto wolności nieuznawane przez rządy Łukaszenki – planowane są kolejne protesty obywatelskie, chociaż już mniej liczne. Obywatele białoruscy są stale zastraszani, wydłużono karę więzienia do 30 dni, nakłada się wysokie grzywny na [...]

Włączamy się w ogólnopolską akcję solidarności z obywatelami Białorusi 25 marca, w rocznicę proklamowania niepodległej Białoruskiej Republiki Ludowej, Białoruś obchodzi święto, które nie jest uznawane przez rząd Aleksandra Łukaszenki, ale jest przypominane przez białoruskie społeczeństwo, a szczególnie środowiska opozycji demokratycznej. Aby zademonstrować solidarność i wsparcie dla naszych białoruskich sąsiadów, którzy od sierpnia ubiegłego roku z odwagą i determinacją głośno upominają się o demokratyczne prawa, Warsztaty Kultury włączają się w ogólnopolską akcję #LightForBelarus. Od wielu lat wspieramy i propagujemy białoruską kulturę [...]

„Rozumiem, że staracie się o moje zwolnienie. (…) Tutaj widzę Boga – Boga, który jest Jeden dla wszystkich nas, bez względu na nasze religijne odmienności...” (Błogosławiony Emilian Kowcz – Proboszcz Majdanka) Proboszcz Majdanka: pomnik i prezentacja książki 25 marca 2021 o godz. 16.00  odbędzie się wydarzenie online transmitowane z Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” w Lublinie W dniu 25 marca br. z Ukrainy do Lublina zostanie przywieziony pomnik bł. ks. Emiliana Kowcza. Pomnik stanie na skwerze przy skrzyżowaniu Drogi Męczenników Majdanka [...]

Pierwszy tegoroczny numer Kultury Enter ukazuje się w połowie lutego, więc zamiast wstępniaka proponujemy rozmowę z ukraińskim artystą. To właśnie w lutym mija kolejna rocznica wydarzeń na Majdanie, kiedy rozegrały się najcięższe walki i ginęli obywatele. Pamiętając, że pandemia utrudnia życie na całym świecie, mamy świadomość, że wcale nie jest lżej naszym sąsiadom. Próbują zwalczać pandemię, pracować, tworzyć, normalnie żyć w kraju, gdzie nadal toczy się wojna. Lew Skop jest żywą legendą ukraińskiej kultury. Jest przede wszystkim malarzem. Bywa też tłumaczem, muzykiem, aktorem. Udzielał się na Majdanie, od kilku lat jeździ na linię frontu wspierać ukraińskich żołnierzy.

Brzmi znajomo? "Nacjonalizm, populizm i ekstremizm prawicowy są tak samo ruchami przeciw społeczeństwu otwartemu, jak są nimi fundamentalizm religijny i terroryzm. Grupy, które zwracają się przeciw społeczeństwu otwartemu, nie mogłyby chyba być bardziej różne. Ale łączą je co najmniej dwie istotne zasady: są ekskluzywnymi ruchami zorientowanymi na zamknięcia i są zwrócone ku przeszłości. Czasom, kiedy byliśmy jeszcze potęgą i żyliśmy wśród swoich." Premierowy przekład z niemieckiego bestsellera "Paradoks integracji" prof. Aladina El-Mafaalaniego.

Stany Zjednoczone mocno pracują nad siecią sojuszy, którą oplotą Chiny. Naciskają na Unię Europejską, by ta nie była neutralna w nadchodzącym konflikcie. Tu Polska, wraz z krajami tzw. Trójmorza, ma do odegrania swoją rolę, gdyż nowy jedwabny szlak nie będzie funkcjonował bez naszej woli.

Bohdan Zadura wspomina początki współpracy z czasopismem „Twórczość” (w którym pełnił funkcję redaktora naczelnego do ubiegłego roku) oraz znajomość z wybitnym polskim krytykiem literackim Henrykiem Berezą.

W czasach pandemii wkładamy jeszcze więcej wysiłku, żeby poradzić sobie z pokonywaniem granic. Choćby po to, abyście dziś mogli zajrzeć do pracowni lwowskiego lirnika, posłuchać muzyki oraz opowieści ukraińskiego rzemieślnika-artysty. Gordias Staruch ma swój pomysł na ocalanie kultury tradycyjnej. Jego specjalnością jest lira korbowa.

23 stycznia w Rosji wybuchły protesty na niespotykaną w tym kraju skalę. W ponad stu rosyjskich miastach ludzie wyszli na ulice, aby wyrazić swój sprzeciw wobec aresztowania Aleksieja Nawalnego, który po leczeniu w Niemczech wrócił do kraju. Jak dziś zakończą się protesty w całym kraju?

Do Kazachstanu zwożono setki tysięcy ludzi różnych narodowości i wyznań, w każdym wieku. Dlaczego stali się niewolnikami? Za co? Nikogo to nie obchodziło. W Związku Radzieckim w tych czasach panowało przekonanie: „Jak jest człowiek, to znajdzie się na niego paragraf”. Ciężko pracowali, potem umierali, nie zostawiając po sobie nawet śladu w stepie bez granic, na końcu świata.

Aleksandra Zińczuk W białoruskich miastach niezależne organizacje są pod stałą obserwacją władzy. Od początków protestów aresztowano ponad 33 000 osób*. Internet jest reglamentowany z najwyższą ostrożnością przez rządzących. Niczym w kafkowskim świecie zarządzanym przez inspektorów. Dom przestał być twierdzą – na przekór tradycji miasta Brześć. Mogą przyjść, kiedy zechcą, a rewizja zazwyczaj kończy się sukcesem. Jeszcze pozostają nieprawidłowości w rachunkach, zawiłe regulacje sanepidu, zabezpieczania  przeciwpożarowe. W końcu bezpieczeństwo przede wszystkim. Kolejna tego rodzaju „inspekcja” miała miejsce 27 stycznia w Brześciu w domu reżyserki i [...]

Polski scenarzysta i dokumentalista o spotkaniu z Krzysztofem Kieślowskim: „Dżuma” jest wciąż dla niego żywa i ważna. (...) opowiada o swoim serialu telewizyjnym, pokazującym relatywizm Dekalogu w dzisiejszych czasach. Pomyślałem, że zamierza przez Telewizję, to najbardziej skompromitowane medium, głosić Złą Nowinę.

Porównywał siebie do Kandyda, który spogląda na politykę: „ja bez złudzeń, ona bez maski”. Swoje felietony nazywał „archeologią polityki”, która miała być podwójnym spojrzeniem – z szerokiej perspektywy. Leopold Unger w 1969 roku na fali antysemickich czystek opuścił Polskę i zamieszkał w Brukseli. Był m.in. korespondentem belgijskiego „Le Soir”, „International Herald Tribune”, „Washington Post”, „New York Times”. Od początku emigracji pisał do paryskiej „Kultury”. Jego rubryka pt. „Widziane z Brukseli” stała się analizą wydarzeń na arenie międzynarodowej.

Rozmowa miała miejsce w Bridgetown, stolicy Barbadosu w 1990 roku. Henry Judka Altman urodził się 1913 roku, a jego rodzina związana była z Trawnikami oraz z Lublinem, skąd pochodził jego ojciec Mosze Altman. W 1931 roku Altman senior wylądował na Barbadosie. Niebawem, w 1932 roku, w jego ślady poszła lubelska gałąź rodziny Altmanów. Na Oceanie Atlantyckim, na wyspie odbudowali razem żydowską wspólnotę, a z czasem odnowili zabytkową synagogę, cmentarz oraz przylegający im teren.

Rozwijają swoje zainteresowania i talenty na emigracji. Jednocześnie stale wspierają siebie oraz innych: a to rodziny z dziećmi niepełnosprawnymi, a to ratowników medycznych w czasie pandemii. Tak w Kanadzie wygląda naturalny rozwój otwartych społeczności.

Chór Kaplicy Sykstyńskiej najdłużej podtrzymywał tradycję śpiewaków wykastrowanych, w schyłku ich epoki świetności, był ostatnią enklawą. Ten radykalizm w zakazie wykonywania muzyki chóralnej przez kobiety, rozpoczyna się od interpretacji słów św. Pawła w pierwszym liście do Koryntian, który za przekładem księdza Jakuba Wujka (1 Kor 14) brzmi: „Niewiasty niech milczą w kościele; albowiem nie dopuszcza się im mówić, ale i poddanymi być, jako i zakon mówi”. To zdanie na wiele stuleci zamknęło kobietom możliwość wzięcia udziału w pełnej celebracji. Dopiero papież Leon XIII, zarówno zreformował postrzeganie kobiecego śpiewu w kościele, jak również zakończył modę i tradycję śpiewu kastratów.

Budda rzekł raz swoim uczniom, że czytanie powinno być jak podnoszenie piórka małym palcem. Co Budda miał na myśli, wypowiadając te słowa? Czyżby czytanie miało nie sprawiać problemów? Pod jakim względem? Może należy czytać lekkie w formie teksty, przyjemne opowieści, krótkie opowiadania? Do tego najlepiej pisane językiem potocznym?

Sofija Okuniewska-Moraczewska była pierwszą ukraińską lekarką w Austro-Węgrzech, doktorem nauk medycznych. Jej młodzieńcze opowiadanie („Piasek! Piasek!”) zostało opublikowane pod pseudonimem „Jeryna” w pierwszym w Europie almanachu twórczości kobiecej pt. „Pierwszyj winok” [Pierwszy wianek]. Działaczka urodziła się 1865 r. na Tarnopolszczyźnie, zmarła we Lwowie w 1926 r. Przyjaźniła się z Olgą Kobylańską, a m.in. językoznawca Julian Kobylański doceniał ją również za talent literacki.

Ponoć w każdej legendzie tkwi ziarnko prawdy. Każda miejscowość posiada mniej lub bardziej sprawdzone źródła na temat swoich początków osadnictwa i nazewnictwa. W nieśpiesznym tempie opowiadacza wyobraża sobie pewne historie Maciej Wodziński.

W pierwszym odcinku omówień oficyn wydawniczych dowiecie się o autorach wydawanych przez Fundację Sąsiedzi. Będzie m.in. temat języka (Kornelia Mazurczyk, Zbigniew Rokita), przyrody (Simona Kossak) i wyróżniony reportaż (Michał Książek). Białystok leży na magicznym Podlasiu, więc nie zabraknie wesołych oraz niepokojących opowieści o czarownicach, umarłych i diabłach (Krzysztof Tur).

Właśnie ukazało się tłumaczenie z języka ukraińskiego nowej powieści Andrija Lubki. To już trzeci przekład prozy popularnego twórcy młodego pokolenia w lubelskiej serii wydawniczej Wschodni Express.