WSTĘPNIAK. Matecznik
Bohater spektaklu pyta: A co by było gdyby dróg nie było? Pytania najprostsze, bliskie każdemu komu droga miła.
ROZMOWA. Wszechstronna obrona
Gdy tylko brak chleba przestaje być problemem, nagle głównym problemem staje się brak kultury. Taka jest ludzka natura – czasem ludzie potrzebują rozrywki, czasem refleksji, czasem po prostu zmiany scenerii.
ROZMOWA (SZTUKA CYRKOWA). Sto nanogramów
Nagle widzisz jak inni w profesjonalny sposób pracują nad podobnymi rzeczami i możesz z tego czerpać. Staram się dużo czerpać z innych ludzi, tak jak przy tym projekcie mnóstwo czasu spędzaliśmy na rozmowach o tym, jak ta postać ma wyglądać i o czym ma być spektakl, co wcześniej mi się nie zdarzało.
SZTUKA CYRKOWA. Poezja głupoty
Co odróżnia spektakl Sikory od filmowego pierwowzoru, to osobna realizacja przewijającego się w obrazie Olenckiego proroctwa: „kibol zawsze będzie kibolem”. W propozycji komika akcent położony jest na determinizm pokoleniowy, stając się swoistą adaptacją powiedzenia o jabłku padającym niedaleko jabłoni.
TEATR. Opowieść o mieście
Dla twórczyń spektaklu miasto nie jest jedynie architektonicznym konstruktem, ale społecznym konceptem tworzonym przez ludzkie losy.
SZTUKA. Kultura i natura
Działania artystyczne poruszające problemy związane z kryzysem klimatycznym stały się w ostatnich latach dominującym trendem w sztuce. Na fali krytycznego myślenia o sztuce w kontekście kryzysu klimatycznego żywotne stały się pytania, jakim celom służą wystawy, festiwale sztuki, instytucje kultury i gromadzone przez nie kolekcje. Kwestionować zaczęto również dominujące formy reprezentacji, a także elitarność sztuki i niedostępność jej przekazu.
SŁOWENIA. Szpilki
Primož Sturman jest tzw. zamejskim Slovencem – czyli „zagranicznym Słoweńcem“. Nie chodzi tu bynajmniej o to, że jest emigrantem, który z jakichś powodów wyjechał ze Słowenii za granicę. W ten sposób są określani Słoweńcy, którzy od wielu pokoleń mieszkają na terenach, które znalazły się „za granicą“ wobec reszty ziem zamieszkanych przez Słoweńców po I lub II Wojnie Światowej. Najpierw w wyniku rozpadu monarchii Austro-Węgierskiej, kiedy dawny austriacki Littoral na czele z Triestem stał się częścią Włoch, a następnie po 1945 granica państwowa między Włochami i Jugosławią podzieliła wzgórza na Krasie, tworząc dwa osobne miasta – Gorycję i Novą Goricę.
SŁOWENIA. Zakazany owoc, słoweński Mickiewicz, Doktor Figa i słoma ze stambulskiego materaca
Rzeka Ljubjanica przepływa przez centrum kameralnej stolicy Słowenii, a po dziś dzień w jej nurtach odbijają się dramatyczne dzieje wielkiej historii oraz niespełnionej miłości.
SPOŁECZEŃSTWO. Piękna czy mądra?
Utrzymywało to ciągłe napięcie między kobietami i rywalizację o płacącego mężczyznę. Nie ma znaczenia, czy go kochasz, czy zdradza, czy cię bije, czy przyprowadza do domu prostytutkę i strzela przez okno. No i była historia.
SPOŁECZEŃSTWO. Dogłębna trauma oraz intelektualne lenistwo
To jest bardzo niezręczne odczucie. Wczoraj byłaś/-eś badaczką sztuki czy literatury, kuratorką, dyrygentem, pisarzem, historykiem, wysoko cenionym kulturoznawcą, dziennikarką lub socjologiem, a dzisiaj przychodzi zrozumienie: wszystko, co wiesz, jest co najmniej jednostronne, a w najgorszym przypadku po prostu fałszywe.
POLITYKA. Patrząc w lustro
Kiedy władze zwerbalizują dla społeczeństwa ostateczny cel wojny, wskażą drogę do tego celu oraz poinformują chociażby w przybliżeniu o czasie potrzebnym do jego osiągnięcia, wtedy też powinny niezwłocznie, w sposób poparty argumentami i otwarty (bez żadnych tajemnic wojskowych i wojennych) wytłumaczyć, za pomocą jakich środków i zasobów zamierzają swoje plany realizować. Dla społeczeństwa te informacje byłyby interesujące. Jakie zobowiązania władze biorą na siebie, a jakie nakładają na społeczeństwo?
POLITYKA (WIDEO). O tożsamości ukraińskiej
Wykład mistrzowski prof. Mykoły Riabczuka w Teatrze Starym w Lublinie oraz rozmowa z uznanym publicystą, krytykiem literackim, pisarzem ukraińskim, wielokrotnie nagradzanym za swoją twórczość i aktywność społeczną, w tym na rzecz dialogu polsko-ukraińskiego.
HISTORIA. Szarzy mordercy
Trzeci rozdział traktuje o „studium pamięci”. Autor mierzy się z procesem „wybielaniem” polskiego podziemia niepodległościowego, które miało miejsce pod koniec lat 80. XX w. Analizuje praktyki propagandowe z czasów Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, poświęcając dużo uwagi odzwierciedleniu trudnego tematu zbrodni na Ukraińcach w dyskursach historycznych oraz interpretacjach historyków.
NOWOŚCI WYDAWNICZE. Walka o tożsamość
W swojej naiwności Radczenko zaczyna wierzyć, że bycie pisarzem to prosty sposób na zdobycie sławy i uznania. Myśli, że skoro to takie łatwe, a ludzie cię rozpoznają, stajesz się popularny, to dlaczego by nie spróbować i w ten sposób nie osiągnąć życiowego sukcesu.
PATRONUJEMY (WIDOWISKO). (Nie) z tej ziemi
Aleksandra Zińczuk2024-11-19T14:44:25+01:00Ożywiane przez Mariusza Jurkowskiego dzięki technologii AI obrazy i gra świateł, wprowadzą widza w nieoczekiwany dialog pomiędzy znanym a nieznanym, codziennością a nieziemskimi przestrzeniami.
AKTUALNOŚCI. Jak Wschód porwał Europę
Kilka refleksji wokół Europejskiej Stolicy Kultury Lublin 2029 na marginesie lubelskiego bidbooka.
ZAMIAST WSTĘPNIAKA (FOTOREPORTAŻ). Instalacja w Tallinie
Od wielu tygodni sfotografowana przez naszą współpracowniczkę Dorotę Mościbrodzką instalacja jest artystyczną formą protestu Estończyków przeciwko wojnie pod Ambasadą Rosji w Tallinie. Tam właśnie odbywają się tam również manifestacje osób solidaryzujących się z Ukrainą. W tym samym miejscu kobiety protestowały wcześniej przeciwko rosyjskim gwałtom na ukraińskich kobietach. Nieopodal działa sklep, z którego dochód przeznaczony jest na wsparcie walczącej Ukrainy.
ROZMOWA (WIDEO). Być wśród ludzi
Rozmowa miała miejsce jeszcze przed wstąpieniem Artysty w szeregi ukraińskiej armii. Do tej pory Poeta zbierał fundusze na ZSU. Teraz zachęcamy wesprzeć oddział wojskowy, w którym walczy Serhij Żadan.
ROZMOWA. Syndrom bohatera
Miałem w planach napisać powieść autobiograficzną (jak trafiłem na wojnę, jak czułem się w czasie wojny, mój powrót z wojny), obmyśliłem nawet strukturę, ale najwyraźniej przez moje lenistwo i brak motywacji (w dodatku też przez brak takiej potrzeby) tak i nie udało mi się tego pomysłu zrealizować. Mówiłem już o moim nieuzasadnionym (bo bezpodstawnym) optymizmie. Był to rodzaj czystego witalizmu. Podczas bitwy, gdy zostałem postrzelony, coś eksplodowało obok mnie, więc uznałem, że trafiłem na minę. Tego przypuszczenia nie dało się nawet wyrazić słowami.
ROZMOWA. Kiedy jest się w pierwszym szeregu i jest się zerem
Rozmowa z Artemem Czechem (właśc. Artem Czerednyk), pisarzem i żołnierzem, laureatem międzynarodowej nagrody literackiej im. J. Conrada i pierwszym ukraińskim pisarzem, którego książka „Punkt zero” (tłum. Marek S. Zadura, wyd. Warsztaty Kultury w Lublinie) znalazła się w finale Nagrody im. R. Kapuścińskiego za reportaż literacki.
ROZMOWA. Rosja – Ukraina: czy rozpoczęła się wojna w Europie?
Na pytania francuskiego analityka Alaina Boineta odpowiada ukraińska politolożka Oksana Mitrofanowa, która przez ostatnie dwa lata prowadziła wykłady i badania w ramach narodowego programu Narodowego Instytutu Języków i Kultur Orientalnych (INALCO) w Paryżu, autorka książki "Francja–Ukraina: historia stosunków dyplomatycznych i militarnych. 1991–2023".
ROZMOWA (WIDEO). Tłumacz w czasie wojny
W drugim odcinku wywiadu wideo Bohdan Zadura opowiada o przekładach z języka ukraińskiego oraz o literaturze i języku. Z tłumaczem rozmawiają Aleksandra Zińczuk i Jarosław Ilczyszyn.
ROZMOWA. Inny wymiar Europejskiej Stolicy Kultury 2029
O udziale Lublina w konkursie na Europejską Stolicę Kultury 2029 rozmawiają współautorzy aplikacji. Z pracownikami Centrum Kultury w Lublinie, którzy zarządzają tym procesem, rozmawia Marcin Skrzypek.
FILM. Niesamowita historia
Rabelais uważał się za „swego” wśród tych intelektualnych surferów, którzy płyną pod prąd. Bali się go i nie lubili dwulicowi współcześni, zakazując mu tworzyć. A on nie lubił ich i odmalowywał w swych utworach. Tak samo nie lubiono Boccaccia, Villona, Woltera i Walda. Nie rozumieją go, ignorują i dziś ci, o których z taką lubością i śmiałością pisał – publiczni naśladowcy prawideł życia. Mało kogo lubi publiczka...
SPOŁECZEŃSTWO (AUTYZM). Szczególne doświadczenie
Kolejny fragment książki "O czym ona milczy" ukraińskiego wydania zbiorowego „Creative Women Publishing”. Historie oparte na faktach powstawały w ramach procesu terapeutycznego i wzajemnego kobiecego wsparcia. „Creative Women Publishing” jest zarejestrowane od 2022r. jako pierwsze oficjalnie feministyczne wydawnictwo w Ukrainie.
POLITYKA. Jak to jest z tą praworządnością?
Podczas ośmioletnich rządów Prawa i Sprawiedliwości jednym z najczęściej przywoływanych pojęć w debacie publicznej była praworządność. Opozycja głosiła, że rządzący łamią ją często, co będzie prowadzić do dyktatury. W 2023 roku sytuacja się odwróciła, za sprawą zmiany rządu i zawiązania się nowej koalicji. Jednak protesty nie ucichły, nadal opozycja krzyczy, że praworządność jest łamana przez władzę, a władza zaprzecza, by tak się działo. Jedynie role się odwróciły, a Komisja Europejska umorzyła postępowanie przeciwko Polsce w sprawie istotnego zagrożenia dla praworządności. Aktorzy polskiej sceny politycznej jak maczugami okładają się zarzutami o łamanie praworządności, stosowanie praktyk właściwych reżimom, np. białoruskiemu, a polaryzacja osiąga kolejne poziomy. Jak jednak jest naprawdę?
WSPOMNIENIE. Strzała, która przebiła krtań
Emil Draitser urodził się w 1937 roku w Odessie. Po ukończeniu studiów inżynierskich i dziennikarskich, publikował felietony i humoreski. W 1971 roku znalazł się na czarnej liście autorów, z powodu ostrej satyry skierowanej pod adresem ważnej osobistości. W 1974 roku opuścił Związek Radziecki, emigrując do Stanów Zjednoczonych – najpierw do Kalifornii, później do Nowego Jorku. Opublikował szereg prac naukowych z dziedziny literatury, jak również wydał kilka tomów opowiadań, poświęconych przede wszystkim życiu Żydów odeskich.
SZTUKA. Region ciemności
Spoglądam na niepokojący autoportret pisarza i artysty Brunona Schulza (Drohobycz, 1892–1942), narysowany grubym ołówkiem, ukazany w retrospektywie (...) I w przejrzystości szkła, zza którego Schulz patrzy na mnie swoimi zalęknionymi oczyma, wyczuwam niepokojącą intensywność każdej linii narysowanej na papierze „twarzy człowieka, który nigdy nie pogodził się z życiem”.
HISTORIA (LUBELSZCZYZNA). Pomoc socjalna Żydom w Sławatyczach w latach 1940–1942
Architektura i stan techniczny domostw żydowskich w Sławatyczach był podobny do innych dzielnic, w osadach czy miasteczkach Lubelszczyzny. Robert Kuwałek tak je opisał: „Miasteczka, w których przyszło im zamieszkać [uchodźcom i deportowanym] były równie biedne i zaniedbane, jak ich mieszkańcy. Brakowało podstawowych zdobyczy cywilizacji XX w. takich, jak bieżąca woda, toalety czy nawet elektryczność. Szczególną zmorą w tych warunkach był brak odpowiednich pomieszczeń dla deportowanych. Prowincjonalne miasteczka na Lubelszczyźnie już przed wybuchem wojny cierpiały na brak odpowiednich lokali mieszkaniowych. Rodziny żydowskie mieszkały w starych budynkach, zajmując niejednokrotnie jednoizbowe mieszkania."
HISTORIA. Akcja „Za Bugiem” i zbrodnia NSZ w Wierzchowinach
"Melduję, że oddziały AS po koncentracji ruszyły pod moim dowództwem w ogólnym kierunku na Zamość, według rozkazu. W drodze postanowiono zlikwidować kilka ukraińskich wsi. Pierwszą i najbliższą miała być wieś Wierzchowiny i Kasiłan."
WSTĘPNIAK. Matecznik
Bohater spektaklu pyta: A co by było gdyby dróg nie było? Pytania najprostsze, bliskie każdemu komu droga miła.
ROZMOWA. Wszechstronna obrona
Gdy tylko brak chleba przestaje być problemem, nagle głównym problemem staje się brak kultury. Taka jest ludzka natura – czasem ludzie potrzebują rozrywki, czasem refleksji, czasem po prostu zmiany scenerii.
ROZMOWA (SZTUKA CYRKOWA). Sto nanogramów
Nagle widzisz jak inni w profesjonalny sposób pracują nad podobnymi rzeczami i możesz z tego czerpać. Staram się dużo czerpać z innych ludzi, tak jak przy tym projekcie mnóstwo czasu spędzaliśmy na rozmowach o tym, jak ta postać ma wyglądać i o czym ma być spektakl, co wcześniej mi się nie zdarzało.
SZTUKA CYRKOWA. Poezja głupoty
Co odróżnia spektakl Sikory od filmowego pierwowzoru, to osobna realizacja przewijającego się w obrazie Olenckiego proroctwa: „kibol zawsze będzie kibolem”. W propozycji komika akcent położony jest na determinizm pokoleniowy, stając się swoistą adaptacją powiedzenia o jabłku padającym niedaleko jabłoni.
TEATR. Opowieść o mieście
Dla twórczyń spektaklu miasto nie jest jedynie architektonicznym konstruktem, ale społecznym konceptem tworzonym przez ludzkie losy.
SZTUKA. Kultura i natura
Działania artystyczne poruszające problemy związane z kryzysem klimatycznym stały się w ostatnich latach dominującym trendem w sztuce. Na fali krytycznego myślenia o sztuce w kontekście kryzysu klimatycznego żywotne stały się pytania, jakim celom służą wystawy, festiwale sztuki, instytucje kultury i gromadzone przez nie kolekcje. Kwestionować zaczęto również dominujące formy reprezentacji, a także elitarność sztuki i niedostępność jej przekazu.
SŁOWENIA. Szpilki
Primož Sturman jest tzw. zamejskim Slovencem – czyli „zagranicznym Słoweńcem“. Nie chodzi tu bynajmniej o to, że jest emigrantem, który z jakichś powodów wyjechał ze Słowenii za granicę. W ten sposób są określani Słoweńcy, którzy od wielu pokoleń mieszkają na terenach, które znalazły się „za granicą“ wobec reszty ziem zamieszkanych przez Słoweńców po I lub II Wojnie Światowej. Najpierw w wyniku rozpadu monarchii Austro-Węgierskiej, kiedy dawny austriacki Littoral na czele z Triestem stał się częścią Włoch, a następnie po 1945 granica państwowa między Włochami i Jugosławią podzieliła wzgórza na Krasie, tworząc dwa osobne miasta – Gorycję i Novą Goricę.
SŁOWENIA. Zakazany owoc, słoweński Mickiewicz, Doktor Figa i słoma ze stambulskiego materaca
Rzeka Ljubjanica przepływa przez centrum kameralnej stolicy Słowenii, a po dziś dzień w jej nurtach odbijają się dramatyczne dzieje wielkiej historii oraz niespełnionej miłości.
SPOŁECZEŃSTWO. Piękna czy mądra?
Utrzymywało to ciągłe napięcie między kobietami i rywalizację o płacącego mężczyznę. Nie ma znaczenia, czy go kochasz, czy zdradza, czy cię bije, czy przyprowadza do domu prostytutkę i strzela przez okno. No i była historia.
SPOŁECZEŃSTWO. Dogłębna trauma oraz intelektualne lenistwo
To jest bardzo niezręczne odczucie. Wczoraj byłaś/-eś badaczką sztuki czy literatury, kuratorką, dyrygentem, pisarzem, historykiem, wysoko cenionym kulturoznawcą, dziennikarką lub socjologiem, a dzisiaj przychodzi zrozumienie: wszystko, co wiesz, jest co najmniej jednostronne, a w najgorszym przypadku po prostu fałszywe.
POLITYKA. Patrząc w lustro
Kiedy władze zwerbalizują dla społeczeństwa ostateczny cel wojny, wskażą drogę do tego celu oraz poinformują chociażby w przybliżeniu o czasie potrzebnym do jego osiągnięcia, wtedy też powinny niezwłocznie, w sposób poparty argumentami i otwarty (bez żadnych tajemnic wojskowych i wojennych) wytłumaczyć, za pomocą jakich środków i zasobów zamierzają swoje plany realizować. Dla społeczeństwa te informacje byłyby interesujące. Jakie zobowiązania władze biorą na siebie, a jakie nakładają na społeczeństwo?
POLITYKA (WIDEO). O tożsamości ukraińskiej
Wykład mistrzowski prof. Mykoły Riabczuka w Teatrze Starym w Lublinie oraz rozmowa z uznanym publicystą, krytykiem literackim, pisarzem ukraińskim, wielokrotnie nagradzanym za swoją twórczość i aktywność społeczną, w tym na rzecz dialogu polsko-ukraińskiego.
HISTORIA. Szarzy mordercy
Trzeci rozdział traktuje o „studium pamięci”. Autor mierzy się z procesem „wybielaniem” polskiego podziemia niepodległościowego, które miało miejsce pod koniec lat 80. XX w. Analizuje praktyki propagandowe z czasów Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, poświęcając dużo uwagi odzwierciedleniu trudnego tematu zbrodni na Ukraińcach w dyskursach historycznych oraz interpretacjach historyków.
NOWOŚCI WYDAWNICZE. Walka o tożsamość
W swojej naiwności Radczenko zaczyna wierzyć, że bycie pisarzem to prosty sposób na zdobycie sławy i uznania. Myśli, że skoro to takie łatwe, a ludzie cię rozpoznają, stajesz się popularny, to dlaczego by nie spróbować i w ten sposób nie osiągnąć życiowego sukcesu.
PATRONUJEMY (WIDOWISKO). (Nie) z tej ziemi
Aleksandra Zińczuk2024-11-19T14:44:25+01:00Ożywiane przez Mariusza Jurkowskiego dzięki technologii AI obrazy i gra świateł, wprowadzą widza w nieoczekiwany dialog pomiędzy znanym a nieznanym, codziennością a nieziemskimi przestrzeniami.
AKTUALNOŚCI. Jak Wschód porwał Europę
Kilka refleksji wokół Europejskiej Stolicy Kultury Lublin 2029 na marginesie lubelskiego bidbooka.
ZAMIAST WSTĘPNIAKA (FOTOREPORTAŻ). Instalacja w Tallinie
Od wielu tygodni sfotografowana przez naszą współpracowniczkę Dorotę Mościbrodzką instalacja jest artystyczną formą protestu Estończyków przeciwko wojnie pod Ambasadą Rosji w Tallinie. Tam właśnie odbywają się tam również manifestacje osób solidaryzujących się z Ukrainą. W tym samym miejscu kobiety protestowały wcześniej przeciwko rosyjskim gwałtom na ukraińskich kobietach. Nieopodal działa sklep, z którego dochód przeznaczony jest na wsparcie walczącej Ukrainy.
ROZMOWA (WIDEO). Być wśród ludzi
Rozmowa miała miejsce jeszcze przed wstąpieniem Artysty w szeregi ukraińskiej armii. Do tej pory Poeta zbierał fundusze na ZSU. Teraz zachęcamy wesprzeć oddział wojskowy, w którym walczy Serhij Żadan.
ROZMOWA. Syndrom bohatera
Miałem w planach napisać powieść autobiograficzną (jak trafiłem na wojnę, jak czułem się w czasie wojny, mój powrót z wojny), obmyśliłem nawet strukturę, ale najwyraźniej przez moje lenistwo i brak motywacji (w dodatku też przez brak takiej potrzeby) tak i nie udało mi się tego pomysłu zrealizować. Mówiłem już o moim nieuzasadnionym (bo bezpodstawnym) optymizmie. Był to rodzaj czystego witalizmu. Podczas bitwy, gdy zostałem postrzelony, coś eksplodowało obok mnie, więc uznałem, że trafiłem na minę. Tego przypuszczenia nie dało się nawet wyrazić słowami.
ROZMOWA. Kiedy jest się w pierwszym szeregu i jest się zerem
Rozmowa z Artemem Czechem (właśc. Artem Czerednyk), pisarzem i żołnierzem, laureatem międzynarodowej nagrody literackiej im. J. Conrada i pierwszym ukraińskim pisarzem, którego książka „Punkt zero” (tłum. Marek S. Zadura, wyd. Warsztaty Kultury w Lublinie) znalazła się w finale Nagrody im. R. Kapuścińskiego za reportaż literacki.
ROZMOWA. Rosja – Ukraina: czy rozpoczęła się wojna w Europie?
Na pytania francuskiego analityka Alaina Boineta odpowiada ukraińska politolożka Oksana Mitrofanowa, która przez ostatnie dwa lata prowadziła wykłady i badania w ramach narodowego programu Narodowego Instytutu Języków i Kultur Orientalnych (INALCO) w Paryżu, autorka książki "Francja–Ukraina: historia stosunków dyplomatycznych i militarnych. 1991–2023".
ROZMOWA (WIDEO). Tłumacz w czasie wojny
W drugim odcinku wywiadu wideo Bohdan Zadura opowiada o przekładach z języka ukraińskiego oraz o literaturze i języku. Z tłumaczem rozmawiają Aleksandra Zińczuk i Jarosław Ilczyszyn.
ROZMOWA. Inny wymiar Europejskiej Stolicy Kultury 2029
O udziale Lublina w konkursie na Europejską Stolicę Kultury 2029 rozmawiają współautorzy aplikacji. Z pracownikami Centrum Kultury w Lublinie, którzy zarządzają tym procesem, rozmawia Marcin Skrzypek.
FILM. Niesamowita historia
Rabelais uważał się za „swego” wśród tych intelektualnych surferów, którzy płyną pod prąd. Bali się go i nie lubili dwulicowi współcześni, zakazując mu tworzyć. A on nie lubił ich i odmalowywał w swych utworach. Tak samo nie lubiono Boccaccia, Villona, Woltera i Walda. Nie rozumieją go, ignorują i dziś ci, o których z taką lubością i śmiałością pisał – publiczni naśladowcy prawideł życia. Mało kogo lubi publiczka...
SPOŁECZEŃSTWO (AUTYZM). Szczególne doświadczenie
Kolejny fragment książki "O czym ona milczy" ukraińskiego wydania zbiorowego „Creative Women Publishing”. Historie oparte na faktach powstawały w ramach procesu terapeutycznego i wzajemnego kobiecego wsparcia. „Creative Women Publishing” jest zarejestrowane od 2022r. jako pierwsze oficjalnie feministyczne wydawnictwo w Ukrainie.
POLITYKA. Jak to jest z tą praworządnością?
Podczas ośmioletnich rządów Prawa i Sprawiedliwości jednym z najczęściej przywoływanych pojęć w debacie publicznej była praworządność. Opozycja głosiła, że rządzący łamią ją często, co będzie prowadzić do dyktatury. W 2023 roku sytuacja się odwróciła, za sprawą zmiany rządu i zawiązania się nowej koalicji. Jednak protesty nie ucichły, nadal opozycja krzyczy, że praworządność jest łamana przez władzę, a władza zaprzecza, by tak się działo. Jedynie role się odwróciły, a Komisja Europejska umorzyła postępowanie przeciwko Polsce w sprawie istotnego zagrożenia dla praworządności. Aktorzy polskiej sceny politycznej jak maczugami okładają się zarzutami o łamanie praworządności, stosowanie praktyk właściwych reżimom, np. białoruskiemu, a polaryzacja osiąga kolejne poziomy. Jak jednak jest naprawdę?
WSPOMNIENIE. Strzała, która przebiła krtań
Emil Draitser urodził się w 1937 roku w Odessie. Po ukończeniu studiów inżynierskich i dziennikarskich, publikował felietony i humoreski. W 1971 roku znalazł się na czarnej liście autorów, z powodu ostrej satyry skierowanej pod adresem ważnej osobistości. W 1974 roku opuścił Związek Radziecki, emigrując do Stanów Zjednoczonych – najpierw do Kalifornii, później do Nowego Jorku. Opublikował szereg prac naukowych z dziedziny literatury, jak również wydał kilka tomów opowiadań, poświęconych przede wszystkim życiu Żydów odeskich.
SZTUKA. Region ciemności
Spoglądam na niepokojący autoportret pisarza i artysty Brunona Schulza (Drohobycz, 1892–1942), narysowany grubym ołówkiem, ukazany w retrospektywie (...) I w przejrzystości szkła, zza którego Schulz patrzy na mnie swoimi zalęknionymi oczyma, wyczuwam niepokojącą intensywność każdej linii narysowanej na papierze „twarzy człowieka, który nigdy nie pogodził się z życiem”.
HISTORIA (LUBELSZCZYZNA). Pomoc socjalna Żydom w Sławatyczach w latach 1940–1942
Architektura i stan techniczny domostw żydowskich w Sławatyczach był podobny do innych dzielnic, w osadach czy miasteczkach Lubelszczyzny. Robert Kuwałek tak je opisał: „Miasteczka, w których przyszło im zamieszkać [uchodźcom i deportowanym] były równie biedne i zaniedbane, jak ich mieszkańcy. Brakowało podstawowych zdobyczy cywilizacji XX w. takich, jak bieżąca woda, toalety czy nawet elektryczność. Szczególną zmorą w tych warunkach był brak odpowiednich pomieszczeń dla deportowanych. Prowincjonalne miasteczka na Lubelszczyźnie już przed wybuchem wojny cierpiały na brak odpowiednich lokali mieszkaniowych. Rodziny żydowskie mieszkały w starych budynkach, zajmując niejednokrotnie jednoizbowe mieszkania."
HISTORIA. Akcja „Za Bugiem” i zbrodnia NSZ w Wierzchowinach
"Melduję, że oddziały AS po koncentracji ruszyły pod moim dowództwem w ogólnym kierunku na Zamość, według rozkazu. W drodze postanowiono zlikwidować kilka ukraińskich wsi. Pierwszą i najbliższą miała być wieś Wierzchowiny i Kasiłan."
OMÓWIENIA. Niespokojna kołysanka
Czy kołysanka, którą chce nam zaśpiewać dziadek, może zapewnić głęboki, spokojny sen? Wielokrotnie o tym myślałam, wspominając moich nieżyjących już dziadków Jana i Witolda. To pytanie wróciło podczas lektury zbioru wierszy Jankewa Glatsztejna, nie tylko z powodu tytułu „Dobranoc, świecie”, choć taka zapowiedź może sugerować łagodność. Szczególnie czytelnikowi, który dotychczas nie zetknął się z poezją tego autora ani zupełnie o nim nie słyszał.
OMÓWIENIA. Poza kanonem jak poza domem
Polskie wydanie monografii zbiorowej o najnowszym teatrze białoruskim pod redakcją naukową Iriny Lappo jest nie tylko ważną publikacją teatrologiczną, lecz bardzo istotnym wydarzeniem kulturowym i też w jakimś sensie gestem politycznym.
NOWOŚCI WYDAWNICZE. Tomek w krainie Sanguszków
Wszystko zaczyna się od unii lubelskiej w 1569 roku, kiedy zostały do Rzeczypospolitej przyłączone trzy województwa wschodnie: wołyńskie, kijowskie i bracławskie. W skład państwa weszły wówczas „ukraińskie światy”. Starczenko napisała książkę o pierwszych dekadach Rzeczypospolitej Trojga Narodów.
AKTUALNOŚCI. Wystawa kolaży „Myśląc o wrogu”
Wojna zmienia wszystko. W czasach rosyjskiej agresji mit „wielkiej rosyjskiej kultury” staje się iluzją, ukazując swoje prawdziwe oblicze – morderstwa, tortury, śmierć, zniszczenie. Te kolaże są krótkim odzwierciedleniem tego, jak „rosyjska kultura” staje się (i ostatecznie zawsze była) częścią wielkiej rosyjskiej propagandy i manipulacji, która stworzyła wojnę i zniszczenie. Artysta pracuje w gatunku kolażu, który jest głównym elementem jego sztuki wizualnej.
[ENG] The Power of Social Capital in a Multicultural World
This text is an introduction to the report Intercultural Animation and Crisis Resilience (in Polish), which was developed as part of the 2023 Lublin City Mayor's Fellowship. The report describes the benefits of building an intercultural social capital based on the example of grassroots humanitarian aid to refugee families from Ukraine in 2022.
PATRONUJEMY. Letnie wydarzenia kulturalne
Aleksandra Zińczuk2024-08-14T12:44:39+02:00W najbliższym czasie mamy przyjemność patronować nowym imprezom kulturalnym! Serdecznie zapraszamy!
WSTĘPNIAK. Kapelusz
Szkoda, że w 2024 roku ani polski Sejm, ani Senat nie wybrał żadnej kobiety na patronkę tego roku. Dlaczego więc nie przypomnieć 120 lat temu urodzonej filozofki i poetki Marii Zambrano. Szczególnie, że dwadzieścia lat Polski w Unii Europejskiej zobowiązuje do namysłu i poszukiwania wspólnych wartości.
FELIETON (KINO). Do piękna
Film szwedzkiej reżyserki Lisy Langseth właśnie tak się nazywa – „Do piękna”. Jest przeto o sile sztuki. O znaczeniu tej przysypanej banałami i częstymi powtórzeniami tezy zaczynamy zapominać. Zapominać, że sztuka nie jest tylko źródłem przyjemności. Sztuka zbawia, odradza, daje natchnienie.
ROZMOWA. Eksperyment z baśnią
Do dzisiaj nie uważam się za artystę plastyka, twórcę galeryjnego, malarza, czy grafika. Wernisaże mnie żenują, muzea nudzą. W Rijks Museum siedziałem ze trzy godziny przed jednym obrazem – „Uliczką” Vermeera i napisałem o nim esej, do National Gallery chodziłem tylko, by spotkać się z „Krzesłem Gaugina” van Gogha. Uwielbiam dzieła niektórych malarzy, ale widzę w nich przede wszystkim wizje literackie lub inspiracje filmowe.
GŁOS KOBIET. Nadziejka
A pewnego razu Nadziejka – miałyśmy około 11 lat – przyszła do mnie do domu się upić. Długo naciskała dzwonek do drzwi. Otworzyłam i od razu od pierwszych słów dyskretnie zakryłam jej usta, żeby babcia nie usłyszała, o czym mówimy. Weszłyśmy na strych. Nadia płakała.